Η στοργική μητρότητα στην παιδική ηλικία μπορεί να έχει διαρκή επίδραση σε σημαντικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, επηρεάζοντας ενδεχομένως τα αποτελέσματα της ζωής, όπως η εκπαιδευτική επίδοση, η οικονομική επιτυχία, η υγεία και η ευεξία, σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η θετική μητρική γονική μέριμνα θα μπορούσε να καλλιεργήσει σημαντικά χαρακτηριστικά όπως η δεκτικότητα στην εμπειρία, η ευσυνειδησία και η συνεργατικότητα.
«Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας αποτελούν ισχυρούς προγνωστικούς παράγοντες σημαντικών αποτελεσμάτων στη ζωή, από την ακαδημαϊκή και επαγγελματική επιτυχία έως την υγεία και την ευεξία», δήλωσε η Jasmin Wertz, κύρια συγγραφέας της μελέτης και καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η καλλιέργεια θετικού γονικού περιβάλλοντος στην πρώιμη παιδική ηλικία θα μπορούσε να έχει μια μικρή αλλά σημαντική και διαρκή επίδραση στην ανάπτυξη αυτών των κρίσιμων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας».
Η Wertz και οι συνάδελφοί της εξέτασαν πώς η μητρική στοργή κατά την παιδική ηλικία – συγκεκριμένα μεταξύ των ηλικιών 5 και 10 – προέβλεπε τα Πέντε Μεγάλα χαρακτηριστικά προσωπικότητας στην ηλικία των 18 ετών. Τα Πέντε Μεγάλα χαρακτηριστικά προσωπικότητας θεωρούνται από τους ψυχολόγους προσωπικότητας ως οι πέντε βασικές διαστάσεις της ανθρώπινης προσωπικότητας: Εξωστρέφεια, Συνεργατικότητα, Ευσυνειδησία Συναισθηματική Σταθερότητα/Νευρωτισμός Δεκτικότητα στην Εμπειρία.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό American Psychologist. Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από 2.232 Βρετανούς ομοζυγωτικούς διδύμους (51,1% γυναίκες) οι οποίοι παρακολουθήθηκαν από τη γέννηση έως την ηλικία των 18 ετών στο πλαίσιο της Διαχρονικής Μελέτης Περιβαλλοντικού Κινδύνου Διδύμων. Η μελέτη των μονοζυγωτικών διδύμων επιτρέπει στους ερευνητές να ελέγχουν γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες συγκρίνοντας μονοζυγωτικά δίδυμα που μεγάλωσαν στην ίδια οικογένεια. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, οι ερευνητές πραγματοποίησαν κατ’ οίκον επισκέψεις στις μητέρες των διδύμων και τις κατέγραψαν να μιλάνε για κάθε ένα από τα παιδιά τους. Στη συνέχεια, εκπαιδευμένοι παρατηρητές αξιολόγησαν τις αντιδράσεις των μητέρων ως προς τη ζεστασιά και την αγάπη. Τα δίδυμα των οποίων οι μητέρες εξέφραζαν περισσότερη ζεστασιά απέναντί τους στην παιδική ηλικία αξιολογήθηκαν ως πιο συνεργατικά, ευσυνείδητα και ανοιχτά στην εμπειρία ς νεαροί ενήλικες.
Τα αποτελέσματα προσφέρουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η θετική, στοργική μητρότητα μπορεί να επηρεάσει βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που συνδέονται με την επιτυχία αργότερα στη ζωή και αυτές οι επιρροές θα μπορούσαν να έχουν αντίκτυπο σε όλες τις γενιές, δήλωσε η Wertz. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι ακόμη και μέτριες αλλαγές στην προσωπικότητα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντικά οφέλη για ολόκληρο τον πληθυσμό με την πάροδο του χρόνου, ιδίως στην προώθηση της ευσυνειδησίας, η οποία συνδέεται στενά με την επιτυχία στην εκπαίδευση, την εργασία και την υγεία. Οι ερευνητές δεν βρήκαν καμία διαρκή συσχέτιση μεταξύ της μητρικής στοργής και της εξωστρέφειας ή του νευρωτισμού. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι άλλοι περιβαλλοντικοί ή γενετικοί παράγοντες – όπως οι σχέσεις με τους συνομηλίκους, οι εμπειρίες ζωής και ίσως οι μετέπειτα παρεμβάσεις – μπορεί να έχουν μεγαλύτερη επιρροή σε αυτούς στην ενήλικη ζωή.
Τα ευρήματα υπογραμμίζουν επίσης τη σημασία της εξέτασης τόσο των γενετικών όσο και των περιβαλλοντικών παραγόντων κατά τον σχεδιασμό προγραμμάτων που στοχεύουν στην προώθηση θετικών χαρακτηριστικών προσωπικότητας, σύμφωνα με την Wertz.
«Αυτή η έρευνα παρέχει πολύτιμα στοιχεία για τη δυνατότητα των προγραμμάτων γονικής φροντίδας να επηρεάσουν κρίσιμες πτυχές της ανάπτυξης της προσωπικότητας», είπε. «Ωστόσο, υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για μια λεπτομερή κατανόηση του πώς διαφορετικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της γενετικής, της γονικής μέριμνας και των εμπειριών ζωής, αλληλεπιδρούν για να διαμορφώσουν αυτό που είμαστε».
Η Wertz πιστεύει ότι η έρευνα παρέχει σημαντικές πρακτικές ιδέες για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους επαγγελματίες που εργάζονται στον τομέα της εκπαίδευσης, της οικογενειακής πρόνοιας και της ψυχικής υγείας. Δεδομένου ότι η ευσυνειδησία μπορεί να προβλέψει την επιτυχία στο σχολείο και στον χώρο εργασίας, οι παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της στοργικής γονικής φροντίδας θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων, της ψυχικής υγείας και της κοινωνικής ευημερίας σε ευρύτερη κλίμακα. «Υπάρχουν πολλοί αποδεδειγμένοι τρόποι για να υποστηρίξουμε τους γονείς, όπως πολιτικές που βελτιώνουν την οικονομική κατάσταση μιας οικογένειας, πρόσβαση σε θεραπεία για γονείς που παλεύουν με προβλήματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη και προγράμματα γονικής μέριμνας που βοηθούν τους γονείς να οικοδομήσουν ισχυρότερες σχέσεις με τα παιδιά τους», είπε. Η έρευνα ρίχνει επίσης φως στη δυνατότητα ανάπτυξης μοντέλων γονικής εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων στην ανάπτυξη της προσωπικότητας. «Στοχεύοντας σε πρακτικές γονικής μέριμνας που προάγουν θετικά χαρακτηριστικά στην παιδική ηλικία, μπορεί να είναι δυνατό να μειωθούν οι ανισότητες στα αποτελέσματα της ζωής που σχετίζονται με το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, τη δυναμική της οικογένειας και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες», δήλωσε η Wertz.
Πηγή https://www.apa.org/news/press/releases/2025/04/power-affectionate-mothering
Jasmin Wertz, Terrie Moffitt, Flora Blangis, Antony Ambler, Louise Arseneault, Andrea Danese, Helen Fisher, Avshalom Caspi. Parenting in Childhood Predicts Personality in Early Adulthood: A Longitudinal Twin-Differences Study. American Psychologist, 2025 DOI: 10.1037/amp0001508
