Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό JAMA Network Open, μια ομάδα ερευνητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ και κοινωνικών λειτουργών του UPMC ανακάλυψε ότι η αίσθηση μιας οικείας μυρωδιάς μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με κατάθλιψη να ανακαλέσουν
συγκεκριμένες αυτοβιογραφικές αναμνήσεις και ενδεχομένως να βοηθήσει στην ανάρρωσή τους.
Η μελέτη έδειξε ότι οι μυρωδιές είναι πιο αποτελεσματικές από τις λέξεις στη δημιουργία ανάμνησης ενός συγκεκριμένου γεγονότος και θα μπορούσαν ακόμη και να χρησιμοποιηθούν στο κλινικό περιβάλλον για να βοηθήσουν τα καταθλιπτικά άτομα να βγουν από τους αρνητικούς κύκλους σκέψης και να επαναπρογραμματίσουν τα μοτίβα σκέψης, βοηθώντας στην ταχύτερη και ομαλότερη θεραπεία.
Η Δρ. Kymberly Young, μια ερευνήτρια νευροεπιστήμης που μελετά τις αυτοβιογραφικές αναμνήσεις, στις αρχές της καριέρας της συνειδητοποίησε ότι η ενεργοποίηση της αμυγδαλής – του ερπετοειδούς εγκεφάλου που ελέγχει όχι μόνο τις αντιδράσεις «πάλης ή φυγής» αλλά και κατευθύνει την προσοχή και
την εστίαση σε σημαντικά γεγονότα – βοηθά στην ανάκληση της μνήμης. Γνώριζε επίσης από εκτενή στοιχεία ότι τα άτομα με κατάθλιψη δυσκολεύονται να ανακαλέσουν συγκεκριμένες αυτοβιογραφικές αναμνήσεις και ότι στα υγιή άτομα οι μυρωδιές πυροδοτούν αναμνήσεις που τις αισθάνονται ζωντανές
και «πραγματικές», πιθανότατα επειδή ενεργοποιούν άμεσα την αμυγδαλή μέσω νευρικών συνδέσεων από τον οσφρητικό βολβό.
«Μου προκάλεσε έκπληξη το γεγονός ότι κανείς δεν σκέφτηκε να εξετάσει την ανάκληση της μνήμης σε άτομα με κατάθλιψη χρησιμοποιώντας οσφρητικά ερεθίσματα στο παρελθόν», δήλωσε η Young, κύρια συγγραφέας της μελέτης και αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Pitt. Έτσι, αποφάσισε να εξετάσει αν η ενεργοποίηση της αμυγδαλής θα μπορούσε να βοηθήσει τα άτομα με κατάθλιψη να έχουν πιο αποτελεσματική πρόσβαση στις αναμνήσεις τους. Και αντί να χρησιμοποιήσει δαπανηρές και συχνά απρόσιτες εξετάσεις με σαρωτή εγκεφάλου, αποφάσισε να ακολουθήσει πολύ πιο χαμηλή τεχνολογία.
Σε αυτή τη μελέτη, η Young παρουσίασε στους συμμετέχοντες μια σειρά από αδιαφανή γυάλινα φιαλίδια που περιείχαν ισχυρές οικείες μυρωδιές, από πορτοκάλια και αλεσμένο καφέ μέχρι βερνίκι παπουτσιών, ακόμη και Vicks VapoRub. Αφού πρώτα οι συμμετέχοντες μύρισαν το φιαλίδιο, η Young τους ζήτησε να ανακαλέσουν μια συγκεκριμένη ανάμνηση, ανεξάρτητα αν ήταν καλή ή κακή.
H Young ανακάλυψε με έκπληξη ότι η ανάκληση μνήμης ήταν ισχυρότερη στα καταθλιπτικά άτομα που έλαβαν ερεθίσματα οσμής σε αντίθεση με τα λεκτικά ερεθίσματα. Όσοι έλαβαν οσφρητικά ερεθίσματα ήταν πιο πιθανό να ανακαλέσουν μια ανάμνηση ενός συγκεκριμένου γεγονότος (για παράδειγμα, ότι πήγαν σε μια καφετέρια την περασμένη Παρασκευή) παρά γενικές αναμνήσεις (ότι έχουν ξαναπάει σε καφετέριες). Οι αναμνήσεις που προκλήθηκαν από μυρωδιές ήταν επίσης πολύ πιο ζωντανές και τις αισθάνονταν πιο καθηλωτικές και αληθινές. Το συναρπαστικό είναι ότι, όπως είπε η Young, παρόλο που δεν κατεύθυνε τους συμμετέχοντες να ανακαλέσουν συγκεκριμένα θετικές αναμνήσεις, τα αποτελέσματά της επισημαίνουν ότι οι συμμετέχοντες ήταν πιο πιθανό να θυμηθούν θετικά γεγονότα.
Η Young ετοιμάζεται να ξεκινήσει πιο προηγμένες μελέτες τεχνολογικά, με τη χρήση εγκεφαλικού σαρωτή για να αποδείξει ότι οι μυρωδιές βοηθούν να ενεργοποιηθεί η αμυγδαλή των καταθλιπτικών ατόμων πιο αποτελεσματικά από ό,τι τα λεκτικά ερεθίσματα, αλλά στο μεταξύ, είναι ενθουσιασμένη με την πρόοδο
που έχει ήδη σημειωθεί. «Εάν βελτιώσουμε τη μνήμη, μπορούμε να βελτιώσουμε την επίλυση προβλημάτων, τη ρύθμιση των συναισθημάτων και άλλα λειτουργικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν συχνά τα άτομα με κατάθλιψη», δήλωσε η Young.
Πηγή https://www.upmc.com/media/news/021324-are-you-depressed
Emily K. Leiker, Emma Riley, Scott Barb, Sair K. Lazzaro, Laurie Compère, Carolyn Webb, Gia Canovali, Kymberly D. Young. Recall of Autobiographical Memories Following Odor vs Verbal Cues Among Adults With Major Depressive Disorder. JAMA Network Open, 2024
Μετάφραση/προσαρμογή: Έφη Καραμπάτου, συνεργάτιδα Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας, Ιατρική Σχολή Αθήνας
