Άγχος και κατάθλιψη μεταξύ παιδιών σχολικής ηλικίας και εφήβων στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται διαχρονικά σε υψηλό επίπεδο. Δυστυχώς, μέσα στο 2021 η ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων κηρύχθηκε ως εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αν και θεωρείται ότι ποικίλες αιτίες συμβάλλουν σε αυτή την πτώση της ψυχικής υγείας, μια νέα μελέτη τριών διακεκριμένων ερευνητών που εξειδικεύονται στην ανάπτυξη του παιδιού τονίζει το ανεξάρτητο παιδικό παιχνίδι.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο Journal of Pediatrics και υποδηλώνουν ότι η αύξηση των διαταραχών της ψυχικής υγείας αποδίδεται στη μείωση, επί δεκαετίες, των ευκαιριών για τα παιδιά και τους εφήβους να παίζουν, να περιφέρονται και να ασχολούνται με δραστηριότητες ανεξάρτητες από την άμεση εποπτεία και τον έλεγχο των ενηλίκων. Παρά τις καλές προθέσεις, η επιδίωξη των ενηλίκων να καθοδηγούν και να προστατεύουν τα παιδιά και τους εφήβους, τους έχει στερήσει την ανεξαρτησία που χρειάζονται για την ψυχική τους υγεία, συμβάλλοντας σε επίπεδα ρεκόρ άγχους, κατάθλιψης και αυτοκτονιών μεταξύ των νέων ανθρώπων.
Οι γονείς σήμερα δέχονται τακτικά μηνύματα σχετικά με τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα παιδιά χωρίς επίβλεψη και την αξία των υψηλών επιδόσεων στο σχολείο. Αλλά ακούνε ελάχιστα από τα αντίρροπα μηνύματα, ότι για να μεγαλώσουν τα παιδιά καλά προσαρμοσμένα, χρειάζονται ολοένα και περισσότερες ευκαιρίες για ανεξάρτητη δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένου του αυτοκατευθυνόμενου παιχνιδιού και της ουσιαστικής συμβολής στην οικογενειακή και κοινοτική ζωή, που είναι σημάδια ότι είναι αξιόπιστα, υπεύθυνα και ικανά. «Πρέπει να αισθάνονται ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον πραγματικό κόσμο, όχι μόνο τον κόσμο του σχολείου» δήλωσε ο David F. Bjorklund, καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Florida Atlantic.
Η μελέτη επίσης έδειξε ότι η ελευθερία των παιδιών να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που περιέχουν κάποιο βαθμό κινδύνου και προσωπική ευθύνη μακριά από ενήλικες, έχει επίσης μειωθεί με την πάροδο των δεκαετιών. Το ριψοκίνδυνο παιχνίδι, όπως το σκαρφάλωμα ψηλά στο δέντρο βοηθά στην προστασία των παιδιών, από την ανάπτυξη φοβιών και μειώνει το μελλοντικό άγχος, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση και την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων.
Μεταξύ των πολλών περιορισμών που επηρεάζουν την ανεξάρτητη δραστηριότητα των σημερινών παιδιών που εντοπίστηκαν στη μελέτη, περιλαμβάνεται ο αυξημένος χρόνος που αφιερώνουν στο σχολείο και στις σχολικές εργασίες στο σπίτι. Μεταξύ του 1950 και 2010 η μέση διάρκεια του σχολικού έτους στις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 5 εβδομάδες. Η εργασία στο σπίτι η οποία κάποτε ήταν σπάνια ή ανύπαρκτη στο δημοτικό, πλέον είναι συνηθισμένη ακόμα και στο νηπιαγωγείο. Επιπλέον, μέχρι το 2014 ο μέσος χρόνος που σπαταλάται για διάλειμμα (συμπεριλαμβανόμενου οποιουδήποτε διαλείμματος συνδέεται με το μεσημεριανό γεύμα) ήταν μόλις 26,9 λεπτά την ημέρα, ενώ σε ορισμένα σχολεία δεν υπήρχε καθόλου διάλειμμα.
«Μια σημαντική κατηγορία ανεξάρτητης δραστηριότητας, ειδικά για τα μικρά παιδιά είναι το παιχνίδι» δήλωσε ο Bjorklund. Η έρευνα, όπως και η καθημερινή παρατήρηση αναδεικνύει το παιχνίδι αποτελεί άμεση πηγή ευτυχίας των παιδιών.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η αύξηση του σχολικού χρόνου και η πίεση για επίτευξη επιδόσεων κατά τη διάρκεια δεκαετιών μπορεί να έχει επηρεάσει την ψυχική υγεία όχι μόνο επειδή αφαιρεί χρόνο και ευκαιρία για ανεξάρτητες δραστηριότητες αλλά και επειδή ο φόβος της ακαδημαϊκής αποτυχίας ή ο φόβος της ανεπαρκούς επίδοσης αποτελεί άμεση πηγή άγχους.
«Σε αντίθεση με άλλες κρίσεις, όπως η επιδημία του Covid, αυτή η μείωση της ανεξάρτητης δραστηριότητας και ως εκ τούτου της ψυχικής ευεξίας στα παιδιά, μας έχει κολλήσει σταδιακά, επί δεκαετίες, με αποτέλεσμα πολλοί να την έχουν και μετά βίας παρατηρήσει» δήλωσε ο Bjorklund. Επιπλέον, σε αντίθεση με άλλες υγειονομικές κρίσεις αυτή δεν είναι αποτέλεσμα ενός εξαιρετικά μεταδοτικού ιού αλλά μάλλον το αποτέλεσμα καλών προθέσεων που “παρατράβηξαν”. Προθέσεις για την προστασία των παιδιών και την παροχή αυτού που πολλοί πίστευαν ότι ήταν η καλύτερη «ερμηνευμένη ως περισσότερη» σχολική εκπαίδευση τόσο μέσα όσο και έξω από τα πραγματικά σχολεία.
Για τη μελέτη ο Bjorklund , ο Peter Gray του Τμήματος Ψυχολογίας στο Boston College και ο David F. Lancy καθηγητής στο Κολέγιο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Utah State University, συνοψίζουν τη μεγάλη μείωση επί δεκαετίες των ευκαιριών των παιδιών για ανεξάρτητη δραστηριότητα, τη μεγάλη μείωση επί τις ίδιες δεκαετίες της ψυχικής υγείας των νέων, τις επιδράσεις της ανεξάρτητης δραστηριότητας στην ευτυχία των παιδιών και της επίδρασης της ανεξάρτητης δραστηριότητας στην οικοδόμηση μακροπρόθεσμης ψυχολογικής ανθεκτικότητας.
Το άρθρο καταλήγει σημειώνοντας ότι η ανησυχία για την ασφάλεια των παιδιών και η αξία της καθοδήγησης των ενηλίκων πρέπει να μετριάζεται με την αναγνώριση ότι καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν χρειάζονται όλο και περισσότερες ευκαιρίες για να διαχειρίζονται τις δραστηριότητες τους ανεξάρτητα. Το άρθρο προτείνει τρόπους με τους οποίους αυτό μπορεί να επιτευχθεί στο σημερινό κόσμο και τρόπους με τους οποίους οι παιδίατροι, οι οικογενειακοί ιατροί, και οι φορείς δημόσιας πολιτικής μπορούν να συμβάλουν στην προώθηση αυτής της αλλαγής.
Πηγή: Source : Florida Atlantic Universityn ( https://www.fau.edu/newsdesk/articles/child-play-independence-study)
Άρθρο: Peter Gray, David F. Lancy, David F. Bjorklund. Decline in Independent Activity as a Cause of Decline in Children’s Mental Wellbeing: Summary of the Evidence. The Journal of Pediatrics, 2023; DOI: 10.1016/j.jpeds.2023.02.004
Μετάφραση/Προσαρμογή: Κατσαρού Ανθή– Μαργαρίτα, Νηπιαγωγός, MSc Προαγωγή και Αγωγή Υγείας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ.