Η εκπαίδευση των μικρών παιδιών είναι ένα καίριο ζήτημα της εποχής καθώς οι κοινωνίες εξελίσσονται διαρκώς και οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται αντιμέτωποι με προκλήσεις. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την διδασκαλία και την μάθηση εξετάζονται επισταμένα όσον αφορά την αποτελεσματικότητα τους και αναδύονται νέες.
Σύμφωνα με μια νέα έρευνα, η εκπαίδευση των παιδιών της πρώτης παιδικής ηλικίας μέσω μιας μεθόδου με καθοδηγούμενο παιχνίδι μπορεί να υποστηρίξει με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα βασικές πτυχές της μάθησης και της ανάπτυξής τους σε σχέση με την παραδοσιακή μέθοδο διδασκαλίας.
Το καθοδηγούμενο παιχνίδι αναφέρεται γενικά σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες με παιγνιώδη χαρακτήρα οι οποίες, αν και οργανώνονται από τους ενήλικες, δίνουν στα παιδιά την ελευθερία να εξερευνήσουν έναν μαθησιακό στόχο με τον δικό τους τρόπο και επομένως μπορούν να προσεγγίσουν και να κατακτήσουν ευκολότερα τη γνώση.
Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε από ακαδημαϊκούς του Κέντρου Play in Education, Development and Learning (PEDAL) στη Σχολή Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου του Cambridge. Για την ολοκλήρωσή της, αξιολογήθηκαν δεδομένα από πολυάριθμες, ευρέως διαδεδομένες μελέτες και πηγές πληροφοριών, οι οποίες τεκμηρίωσαν συλλογικά τον αντίκτυπο του καθοδηγούμενου παιχνιδιού στη μάθηση περίπου 3.800 παιδιών ηλικίας τριών έως οκτώ ετών.
Συνολικά, η μελέτη διαπίστωσε ότι η προσέγγιση με βάση το παιχνίδι μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με τις παραδοσιακές μεθόδους που καθοδηγούνται από τους δασκάλους στην ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του γραμματισμού, της αριθμητικής, των κοινωνικών δεξιοτήτων και των βασικών δεξιοτήτων σκέψης, τις λεγόμενες εκτελεστικές λειτουργίες. Τα ευρήματα υποδεικνύουν επίσης ότι τα παιδιά μπορούν να κατακτήσουν ορισμένες δεξιότητες, ιδίως στα μαθηματικά, πιο αποτελεσματικά μέσω του καθοδηγούμενου παιχνιδιού.
Τα πλεονεκτήματα της μάθησης με βάση το παιχνίδι σε σύγκριση με το παραδοσιακό στυλ διδασκαλίας είναι μια μακροχρόνια συζήτηση στην εκπαίδευση, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτής της συζήτησης έχει επικεντρωθεί στο ελεύθερο παιχνίδι. Η μέθοδος με βάση το καθοδηγούμενο παιχνίδι είναι αποτελεσματική καθώς χρησιμοποιεί παιχνίδια ή τεχνικές με παιγνιώδη και ευφάνταστο χαρακτήρα για να κατευθύνει τα παιδιά προς συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους, με την υποστήριξη ενός δασκάλου ή άλλου ενήλικα χρησιμοποιώντας ανοιχτές ερωτήσεις και προτροπές.
Η μέθοδος αυτή μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία παιχνιδιών βασισμένων στη φαντασία που απαιτούν από τα παιδιά να διαβάζουν, να γράφουν ή να χρησιμοποιούν μαθηματικές έννοιες όπως το μέτρημα. Τέτοιες μέθοδοι είναι κοινές στην προσχολική εκπαίδευση, αλλά χρησιμοποιούνται λιγότερο στις άλλες βαθμίδες εκπαίδευσης, ένα έλλειμμα που έχει επικριθεί από ορισμένους ερευνητές.
Η παρούσα μελέτη είναι μια πρώτη συστηματική προσπάθεια να εξεταστούν συγκεκριμένα τα αποτελέσματα του καθοδηγούμενου παιχνιδιού. Συνδυάζοντας τα αποτελέσματα μελετών που εξέτασαν παρόμοιους τύπους μαθησιακών αποτελεσμάτων, οι ερευνητές μπόρεσαν να υπολογίσουν πόση συνολική θετική ή αρνητική επίδραση έχει το καθοδηγούμενο παιχνίδι σε διαφορετικές πτυχές της αριθμητικής, του γραμματισμού, των εκτελεστικών λειτουργιών ή των κοινωνικο-συναισθηματικών δεξιοτήτων, σε σύγκριση με άλλες προσεγγίσεις. Αυτά τα μεγέθη επιδράσεων μετρήθηκαν χρησιμοποιώντας Hedge’s g, ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο στατιστικό σύστημα στο οποίο το αποτέλεσμα 0 δεν αντιπροσωπεύει κανένα συγκριτικό κέρδος και 0,2, 0,5 και 0,8 αντιπροσωπεύουν μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιδράσεις αντίστοιχα.
Τα αποτελέσματα προσφέρουν σημαντικές ενδείξεις ότι το καθοδηγούμενο παιχνίδι έχει μεγαλύτερο θετικό αντίκτυπο σε ορισμένους τομείς της αριθμητικής των παιδιών από την παραδοσιακή διδασκαλία. Για παράδειγμα, το συγκριτικό μέγεθος επίδρασης του καθοδηγούμενου παιχνιδιού στις πρώιμες μαθηματικές δεξιότητες ήταν 0,24 και 0,63 στη γνώση σχήματος. Υπήρξαν επίσης στοιχεία ότι το καθοδηγούμενο παιχνίδι υποστηρίζει καλύτερα την ανάπτυξη της γνωστικής ικανότητας των παιδιών να αλλάζουν μεταξύ τους καθήκοντα.
Οι ερευνητές προσφέρουν διάφορες πιθανές εξηγήσεις σχετικά με το γιατί το καθοδηγούμενο παιχνίδι μπορεί να βελτιώσει ιδιαίτερα την αριθμητική. Μια πιθανότητα είναι ότι η προτροπή που χαρακτηρίζει το καθοδηγούμενο παιχνίδι, μπορεί να είναι ένας ιδιαίτερα αποτελεσματικός τρόπος διδασκαλίας των παιδιών προς το να εργάζονται μέσω των λογικών βημάτων που συχνά περιλαμβάνουν εργασίες βασισμένες στα μαθηματικά.
Ομοίως, το γεγονός ότι το καθοδηγούμενο παιχνίδι συχνά περιλαμβάνει πρακτική μάθηση μπορεί να είναι σημαντικό. Ο Byrne αναφέρει πως τα παιδιά συχνά δυσκολεύονται με τις μαθηματικές έννοιες επειδή είναι αφηρημένες και γίνονται πιο εύκολα κατανοητές αν τα χρησιμοποιηθούν σε ένα φανταστικό παιχνίδι ή σε μία παιγνιώδη δραστηριότητα. Επιπλέον επισημαίνει πως ένας λόγος που το παιχνίδι έχει ουσιώδη ρόλο είναι διότι υποστηρίζει την πνευματική οπτικοποίηση των μαθηματικών εννοιών.
Οι συγγραφείς προτείνουν ότι το καθοδηγούμενο παιχνίδι μπορεί να επηρεάσει άλλες δεξιότητες που έχουν θετική επίδραση στην εκπαιδευτική πρόοδο ενισχύοντας τα κίνητρα, την επιμονή, τη δημιουργικότητα και την αυτοπεποίθηση των παιδιών.
Η Δρ Christine O’Farrelly δηλώνει πως είναι πιθανό οι παιγνιώδεις δραστηριότητες να έχουν το είδος θετικού αντίκτυπου που εντοπίστηκε στην ανάλυση, εν μέρει επειδή επιδρούν σε άλλες δεξιότητες και διαδικασίες που στηρίζουν τη μάθηση. Τέλος εκφράζει πως εάν μπορεί να γίνει περισσότερο αντιληπτός ο τρόπος που το καθοδηγούμενο παιχνίδι διαμορφώνει τη μάθηση, θα προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η μέθοδος που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί το παιχνίδι για να κάνει μια πραγματικά ουσιαστική διαφορά στα σχολεία.
Πηγή: University of Cambridge, https://www.cam.ac.uk/research/news/learning-through-guided-play-can-be-as-effective-as-adult-led-instruction
Journal Reference: Kayleigh Skene, Christine M. O’Farrelly, Elizabeth M. Byrne, Natalie Kirby, Eloise C. Stevens, Paul G. Ramchandani. Can guidance during play enhance children’s learning and development in educational contexts? A systematic review and meta‐analysis. Child Development, 2022; DOI:
Μετάφραση/προσαρμογή κειμένου: Ράνια Χειμαρίου, Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας, MSc Προαγωγή & Αγωγή Υγείας, ΕΚΠΑ
