Οι άνθρωποι που ζουν σε αστικά κέντρα αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις που απειλούν την ψυχική τους υγεία. Παρατηρείται πως σε χώρες στις οποίες ο πληθυσμός στις πόλεις είναι μεγαλύτερος, η κατάθλιψη, το άγχος και ο εθισμός είναι συχνότερα φαινόμενα.
Εν μέσω μιας εποχής που η συχνότητα των κοινών ψυχικών διαταραχών αυξάνεται και ταυτόχρονα επιτελείται μια συνεχιζόμενη αστικοποίηση, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για καλύτερη κατανόηση της δυναμικής αλληλεπίδρασης μεταξύ αυτών των δύο φαινομένων, ψυχικών διαταραχών – αστικοποίησης. Σε μια εκτενή βιβλιογραφική ανασκόπηση, ο Van der Wal και οι συνεργάτες του εντόπισαν έναν μεγάλο αριθμό παραγόντων που επηρεάζουν το αστικό περιβάλλον και, κατά συνέπεια, μπορούν επίσης να επηρεάσουν την ψυχική ευημερία των ανθρώπων.
Η παραπάνω διαπίστωση στηρίζεται από ερευνητές του Κέντρου Αστικής Ψυχικής Υγείας (UMH) στο έγγραφο θέσης τους, το οποίο δημοσιεύτηκε στις 7 Οκτωβρίου στο The Lancet Psychiatry. Οι ερευνητές τονίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης και παρουσιάζουν ένα νέο εννοιολογικό πλαίσιο για τον εντοπισμό καινούργιων μεθόδων πρόληψης και θεραπείας για κοινές ψυχικές διαταραχές σε αστικά περιβάλλοντα.
Κάποια απροσδόκητα μειονεκτήματα
Η ζωή στην πόλη είναι ελκυστική από πολλές απόψεις, αλλά έχει επίσης διάφορα ακούσια μειονεκτήματα, υποστηρίζει ο συγγραφέας Junus van der Wal. Έχουν συσσωρευτεί πολλές γνώσεις σχετικά με τον βαθμό στον οποίο αυτά τα μειονεκτήματα από μόνα τους συνδέονται με ψυχικές διαταραχές. Αλλά για να καταλάβουμε πραγματικά τι σημαίνει το να ζεις σε μια πολυσύχναστη πόλη και τι αυτό κάνει στην ψυχική υγεία του ατόμου, είναι απαραίτητο να μελετηθούν όλοι οι παρατηρηθέντες παράγοντες μαζί. Αρχικά απαραίτητη είναι μια εκτεταμένη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, ο Van der Wal και οι συνεργάτες του εντόπισαν έναν μεγάλο αριθμό παραγόντων που επηρεάζουν το αστικό περιβάλλον και κατά συνέπεια, μπορεί επίσης να επηρεάσει την ψυχική ευημερία των ανθρώπων.
Ένα παράδειγμα: η φανταστική Τζέιν
Ένα δείγμα σεναρίου που περιλαμβάνει τη φανταστική Τζέιν, που δίνεται από τους ερευνητές στο έγγραφο θέσης τους, καθιστά σαφές το πώς μπορούν να αλληλεπιδράσουν διαφορετικοί παράγοντες και πόσο σημαντικό είναι να εξετάσουμε τη σύνδεση μεταξύ των παραγόντων.
Η Τζέιν ζει σε μια μεγαλούπολη, σε μια γειτονιά με λίγο πράσινο.
Το διαμέρισμά της βρίσκεται κοντά σε πολυσύχναστο δρόμο. Η Τζέιν έχει χαμηλό εισόδημα, άρα αγχώνεται συχνά για τα χρήματα. Ο συνεχής θόρυβος από την κυκλοφορία διαταράσσει τον ύπνο της και προκαλεί αϋπνία.
Ως αποτέλεσμα, η απόδοση στην δουλειά της μειώνεται.
Αυτό αυξάνει περαιτέρω το στρες σχετικά με τα οικονομικά της.
Επιπλέον, η ατμοσφαιρική ρύπανση από την κυκλοφορία στον πολυσύχναστο δρόμο μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του εγκεφάλου της Τζέιν.
Επιπροσθέτως, υπάρχουν συχνά τρόποι ανατροφοδότησης όλων αυτων.
Εάν πολλοί άνθρωποι στην περιοχή έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας, για παράδειγμα, αυτό μπορεί να έχει αρνητικό αποτέλεσμα και αντίκτυπο στην κοινωνική συνοχή της γειτονιάς, η οποία με τη σειρά της μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στους κατοίκους,
υποστηρίζει η Claudi Bockting, διευθύντρια του UMH και καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας.
Εάν όμως ο δήμος όπου διαμένει η Jane επρόκειτο να επενδύσει στη βιώσιμη ανάπτυξη, για παράδειγμα δημιουργώντας ένα πάρκο ανάμεσα στα κτίρια όπου η Τζέιν ζει, αυτό θα μπορούσε να φανεί πολύ βοηθητικό για την Τζέιν.
Αυτό το είδος παρέμβασης θα μπορούσε να μειώσει το άγχος, την κυκλοφοριακή συμφόρηση, ενδεχομένως να αυξήσει την κοινωνική συνοχή στη γειτονιά και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Εργασία για στοχευμένες παρεμβάσεις
Ο Reinout Wiers, καθηγητής Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας και διευθυντής του UMH, προσθέτει: Στο έγγραφο θέσης μας, παρουσιάζουμε ένα νέο εννοιολογικό πλαίσιο για όλες τις μελλοντικές έρευνες σχετικά με την ψυχική υγεία στο αστικό περιβάλλον. Μόνο αυτή η προσέγγιση θα μας επιτρέψει να δούμε πώς όλοι οι παράγοντες αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν τα άτομα, και επίσης να καταλήξουμε σε στοχευμένες παρεμβάσεις και θεραπείες για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των κατοίκων των πόλεων.
Journal Reference: Junus M van der Wal, Claudia D van Borkulo, Marie K Deserno, Josefien J F Breedvelt, Mike Lees, John C Lokman, Denny Borsboom, Damiaan Denys, Ruth J van Holst, Marten P Smidt, Karien Stronks, Paul J Lucassen, Julia C M van Weert, Peter M A Sloot, Claudi L Bockting, Reinout W Wiers. Advancing urban mental health research: from complexity science to actionable targets for intervention. The Lancet Psychiatry, 2021; DOI: 10.1016/S2215-0366(21)00047-X
Προσαρμογή κειμένου: Αθανασιάδου Τραϊανα, Ψυχολόγος
MSc Προαγωγή & Αγωγή Υγείας, Ιατρικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ
