Εμπειρίες σεξουαλικής παρενόχλησης ή ανεπιθύμητης σεξουαλικής προσοχής μπορεί να προκύψουν σε όλους τους τομείς της καθημερινής ζωής, αλλά ο χώρος εργασίας είναι ένα από τα πιο σημαντικά περιβάλλοντα. Στην Ευρώπη, μία στις τρεις περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης εμφανίζεται στον εργασιακό χώρο, ενώ ο επιπολασμός της σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας για τις γυναίκες κυμαίνεται μεταξύ 24-50%. Συγκεκριμένα, η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας δεν είναι μόνο ζήτημα διακρίσεων και ανισοτήτων, αλλά και αιτία προβλημάτων υγείας και μειονεκτημάτων που σχετίζονται με την εργασία.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, έχει αυξηθεί η ευαισθητοποίηση για την σεξουαλική παρενόχληση με αποτέλεσμα τη δημιουργία μίας σειράς νόμων, πολιτικών και διαδικασιών πρόληψης παγκοσμίως. Σήμερα, η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας ορίζεται ως παράνομη εργασιακή συμπεριφορά σε 130 χώρες.
Στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης είναι ένα σημαντικό εργαλείο πρόληψης και ορίζει τη σεξουαλική παρενόχληση ως «ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική ή σωματική συμπεριφορά σεξουαλικής φύσης, με σκοπό ή αποτέλεσμα την παραβίαση της αξιοπρέπειας ενός ατόμου, ιδίως κατά τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, ταπεινωτικού, ή προσβλητικού περιβάλλοντος».
Η ανεπιθύμητη σεξουαλική προσοχή είναι η δεύτερη κατηγορία μελέτης στην παρούσα έρευνα και περιλαμβάνει μορφές σεξουαλικής προσέγγισης που θεωρούνται από το θύμα ως προσβλητικές, ανεπιθύμητες και μη αμοιβαίες. Αυτές οι προσεγγίσεις μπορούν να περιλαμβάνουν αιτήματα για ραντεβού, επιστολές, τηλεφωνικές κλήσεις, αγγίγματα, γραπώματα, ακόμη και σοβαρές μορφές σεξουαλικών επιθέσεων.
Παρά τον αυξανόμενο αριθμό, ιδίως των νέων που εργάζονται σε ανασφαλείς και μη- καθορισμένες συνθήκες απασχόλησης, υπάρχουν λίγες εμπειρικές ενδείξεις εάν τέτοιες επισφαλείς συνθήκες σχετίζονται με την ανεπιθύμητη σεξουαλική προσοχή ή την σεξουαλική παρενόχληση.
Για να το διερευνήσουν, οι ερευνητές χρησιμοποιήσαν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του ευρωπαϊκού εργατικού πληθυσμού που αποτελείται από 63.966 υπαλλήλους σε 33 χώρες που συμμετείχαν στην Ευρωπαϊκή Έρευνα για τις Συνθήκες Εργασίας το 2010 ή το 2015. Χρησιμοποίησαν τα δύο τελευταία κύματα της Ευρωπαϊκής Έρευνας για τις Συνθήκες Εργασίας με λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με διάφορες πτυχές της επαγγελματικής ζωής.
Η επισφαλής απασχόληση αξιολογήθηκε με βάση επτά δείκτες και έναν διαμορφωτικό δείκτη που προήλθε από αυτούς: την προσωρινή απασχόληση, την συμβατική διάρκεια <1 έτους, το απρόβλεπτο πρόγραμμα, την ακούσια μερική απασχόληση, τις λίγες πληροφορίες για τους κινδύνους σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, τη χαμηλή αμοιβή (μισθός <60%) και την εργασία σε πολλαπλές θέσεις απασχόλησης.
Μέτρησαν τις αυτό-αναφερόμενες εμπειρίες της ανεπιθύμητης σεξουαλικής προσοχής στο χώρο εργασίας κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα και της σεξουαλικής παρενόχλησης κατά τους τελευταίους 12 μήνες, με μια ερώτηση για το καθένα. Η επισφαλής απασχόληση προσαρμόστηκε για το έτος, την ηλικία, την εκπαίδευση, την οικογενειακή κατάσταση, το ιστορικό μετανάστευσης, τη διάρκεια της εργασίας, τις εβδομαδιαίες ώρες εργασίας, την επαγγελματική θέση, τον τομέα εργασίας, το μέγεθος της εταιρείας, την αναλογία φύλου στο χώρο εργασίας και τους πελάτες ή καταναλωτές που έρχονταν σε επαφή.
Το 0,8% των ανδρών και το 2,6% των γυναικών ανέφεραν ανεπιθύμητη σεξουαλική προσοχή τον τελευταίο μήνα. Η σεξουαλική παρενόχληση κατά το τελευταίο έτος αναφέρθηκε από το 0,4% των ανδρών και το 1,3% των γυναικών.
Τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες, η επισφαλής απασχόληση συσχετίστηκε σημαντικά με την αύξηση του επιπολασμού της ανεπιθύμητης σεξουαλικής προσοχής και της σεξουαλικής παρενόχλησης, ιδίως όταν το πρόγραμμα εργασίας ήταν απρόβλεπτο, απασχολούνταν σε πολλές εργασίες και όταν είχαν λίγες πληροφορίες για τους κινδύνους σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια στο χώρο εργασίας. Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι τα άτομα με επισφαλή απασχόληση μπορεί να είναι πιο επιρρεπή σε ανεπιθύμητη σεξουαλική συμπεριφορά στο χώρο εργασίας σε σύγκριση με τους εργαζόμενους σε μη επισφαλείς συνθήκες.
Προσαρμογή κειμένου: Κατερίνα Ασλάνογλου, Ψυχολόγος
MSc Προαγωγή & Αγωγή Υγείας, Ιατρικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ
Citation: Reuter M, Wahrendorf M, Di Tecco C, Probst TM, Chirumbolo A, Ritz-Timme S, et al. (2020) Precarious employment and self-reported experiences of unwanted sexual attention and sexual harassment at work. An analysis of the European Working Conditions Survey. PLoS ONE 15(5): e0233683. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0233683
Image by Paul Schalles from Pixabay
