Η χρόνια ασθένεια στην παιδική ηλικία συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης ψυχικών ασθενειών

Η χρόνια ασθένεια στην παιδική ηλικία συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης ψυχικών ασθενειών

Τα παιδιά με μακροχρόνιες παθήσεις είναι πιθανότερο να βιώσουν κάποια ψυχική ασθένεια στην αρχή της εφηβείας, σε σύγκριση με τα υγιή παιδιά, σύμφωνα με νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου.

Στη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Development and Psychopathology», τα παιδιά ηλικίας 10 ετών που αναφέρθηκαν με χρόνια προβλήματα υγείας έδειξαν υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης κάποιας ψυχικής ασθένειας. Αυτά τα προβλήματα υγείας συνέχισαν να σχετίζονται με προβλήματα ψυχικής υγείας και στις ηλικίες των 13 και 15 ετών.

Για να πραγματοποιήσουν τη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν ένα δείγμα περίπου 7.000 παιδιών με σκοπό να διερευνήσουν τη σχέση της εμφάνισης ψυχικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένου του άγχους ή της κατάθλιψης, με τη χρόνια ασθένεια. Η μέτρηση της χρόνιας ασθένειας βασίστηκε στις μητέρες που αξιολόγησαν την υγεία των παιδιών τους, ηλικιών 10 και 13. Δεδομένου ότι οι χρόνιες παθήσεις ορίζονται ως εκείνες που δεν μπορούν να θεραπευτούν, αλλά μπορούν να ελεγχθούν με φάρμακα και άλλες θεραπείες. Η μελέτη περιελάμβανε και παιδιά που δεν παρουσίαζαν πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά με χρόνιες παθήσεις είχαν περίπου διπλάσιες πιθανότητες, στην ηλικία των 10 και 13 ετών, να παρουσιάσουν κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας σε σχέση με την ομάδα ελέγχου (τα παιδιά που ανέφεραν οι μητέρες τους ότι είναι «υγιή, χωρίς προβλήματα»). Στην ηλικία των 15 ετών, τα παιδιά με χρόνια προβλήματα υγείας είχαν 60% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν παρόμοιες ψυχικές διαταραχές.

Η συγγραφέας της μελέτης, Δρ Ann Marie Brady από το Queen Mary’s Wolfson Institute of Preventive Medicine, δήλωσε: «Αν και η σχέση μεταξύ χρόνιων παθήσεων και προβλημάτων ψυχικής υγείας στην παιδική ηλικία έχει μελετηθεί στο παρελθόν, η συγκεκριμένη μελέτη παρέχει τις μέχρι σήμερα ισχυρότερες ενδείξεις αναφορικά με ευρήματα σχετικά με την παιδική ηλικία και την πρώιμη εφηβεία. Όπως προκύπτει η επίδραση που προκαλούν οι χρόνιες παθήσεις στην ψυχική υγεία μπορεί να φανεί ακόμη και πριν την εφηβεία, στα τέλη της παιδικής ηλικίας”.

Για να διερευνήσουν περαιτέρω αυτό το μοτίβο, οι ερευνητές εξέτασαν ένα υποσύνολο των παιδιών με χρόνια ασθένεια: εκείνα που είχαν διαγνωστεί με άσθμα. Τα συμπτώματα του άσθματος είναι γενικά ήπια και καλά ελεγχόμενα. Ωστόσο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ασθματικά παιδιά έδειξαν παρόμοιο μοτίβο, έχοντας υψηλότερο ποσοστό εμφάνισης ψυχικών ασθενειών στην ηλικία των 10, 13 και 15 σε σύγκριση με τα υγιή παιδιά.

Η μελέτη εξέτασε επίσης ποιοι πρόσθετοι παράγοντες θα μπορούσαν να εξηγήσουν τη σχέση μεταξύ χρόνιων παθήσεων και ψυχικών ασθενειών. Το δείγμα ελήφθη από τη μελέτη παιδιών της δεκαετίας του ’90, η οποία περιέχει επίσης πληροφορίες από γονείς και παιδιά σχετικά με άλλα θέματα, όπως η οικογενειακή λειτουργία, οι φιλίες, τα επίπεδα δραστηριότητας των παιδιών, ο εκφοβισμός και η απουσία από το σχολείο λόγω προβλημάτων υγείας. Οι ερευνητές ανέλυσαν ποιο από αυτά μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση κάποιας ψυχικής νόσου μεταξύ των παιδιών με χρόνια ασθένεια.

Διαπίστωσαν ότι ο εκφοβισμός και η απουσία από το σχολείο λόγω προβλημάτων υγείας αποτελούσαν τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για παιδιά που εμφάνιζαν προβλήματα ψυχικής υγείας. Η απουσία από το σχολείο αναγνωρίστηκε ως ο πιο συνεπής παράγοντας που σχετίζεται με προβλήματα ψυχικής υγείας με την πάροδο του χρόνου.

Η Δρ Brady αναφέρει: «Η χρόνια ασθένεια διαταράσσει την κανονική ζωή των παιδιών και αυτό μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη και την ευημερία τους. Ακόμη και τα παιδιά με άσθμα, μια γενικά θεραπεύσιμη και λιγότερο εξουθενωτική χρόνια πάθηση, εμφάνιζαν υψηλότερα ποσοστά ψυχικής νόσου από τα υγιή παιδιά της μελέτης μας. Και εάν τα παιδιά με χρόνιες παθήσεις είναι πιο πιθανό να απουσιάσουν το σχολείο ή να βιώσουν εκφοβισμό, αυτό μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση. Το να παρακολουθείται η φοίτηση στο σχολείο και το να αναζητούνται ενδείξεις εκφοβισμού μεταξύ παιδιών με χρόνια ασθένεια μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό εκείνων που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο”.

Πηγή: Queen Mary University of London. Chronic illness in childhood linked to higher rates of mental illness https://www.qmul.ac.uk/media/news/2020/smd/chronic-illness-in-childhood-linked-to-higher-rates-of-mental-illness.html

Journal Reference: Ann Marie Brady. Chronic illness in childhood and early adolescence: A longitudinal exploration of co-occuring mental illness. Development and Psychopathology, 2020 DOI: 10.1017/S095457942000020

Προσαρμογή κειμένου: Ανθή Ανδροβιτσανέα, Ψυχολόγος
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Προαγωγή & Αγωγή Υγείας
Ιατρικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ