Mελέτη υποστηρίζει ότι μία εξ ’ολοκλήρου παρέμβαση συμβουλευτικής γονέων, η SPACE ( Supportive Parenting for Anxious Childhood Emotions) , είναι εξίσου αποτελεσματική με τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία ( CBT ) για την αντιμετώπιση διαταραχών άγχους της παιδικής και εφηβικής ηλικίας.
Μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό American Academy of Child and Adolescent Psychiatry (JAACAP), αναφέρει ότι μία εξ ’ολοκλήρου παρέμβαση συμβουλευτικής γονέων, SPACE ( Supportive Parenting for Anxious Childhood Emotions) , είναι εξίσου αποτελεσματική με τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία ( CBT ) για την αντιμετώπιση διαταραχών άγχους της παιδικής και εφηβικής ηλικίας.
Οι αγχώδεις διαταραχές, συμπεριλαμβανομένης της διαταραχής κοινωνικού άγχους, της διαταραχής άγχους αποχωρισμού και της διαταραχής γενικευμένου άγχους, αποτελούν τις πιο συχνές ψυχικές παθήσεις στην παιδική ηλικία, δυσκολεύοντας σημαντικά τόσο το παιδί όσο και την οικογένεια. Εκτιμώντας ότι έως και το 1/3 των νέων θα βιώσει κλινικά μία σημαντική αγχώδη διαταραχή μέχρι να φτάσει στην ενηλικίωση, οι διαταραχές αυτές είναι δυνατό να επιφέρουν προβλήματα, όχι μόνο σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο αλλά και στις ακαδημαϊκές επιδόσεις. Όταν δεν αντιμετωπίζονται επιτυχώς και εγκαίρως, μπορεί να προκαλέσουν μακροχρόνιες συνέπειες, καθώς και να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης πρόσθετων προβλημάτων σωματικής και ψυχικής υγείας.
Στη νέα αυτή μελέτη έλαβαν μέρος 124 παιδιά με ιστορικό διαταραχών άγχους. Το δείγμα διαχωρίστηκε σε δύο ομάδες όπου είτε τα ίδια τα παιδιά έλαβαν γνωστική συμπεριφορική θεραπεία ( CBT treatment), είτε οι γονείς των παιδιών εντάχθηκαν στο πρόγραμμα SPACE. Υπεύθυνος της μελέτης τέθηκε ο Dr. Eli Lebowitz, ερευνητής του Πανεπιστημίου Υale, και η ομάδα του, και διοργανώθηκε από το Κέντρο Μελετών για το Παιδί, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Yale, New Haven, CT, USA.
To πρόγραμμα συμβουλευτικής SPACE διδάσκει τους γονείς να περιορίζουν τη χρήση της διαδικασίας “family accommodation” και να μάθουν να διαχειρίζονται τα συμπτώματα άγχους των παιδιών τους με έναν υποστηρικτικό τρόπο, ο οποίος περιλαμβάνει τόσο την πλήρη κατανόηση της κατάστασης που βιώνει το παιδί όσο και την εμπιστοσύνη στην ικανότητα του παιδιού να διαχειριστεί και να καταπολεμήσει το άγχος του.
Ο συγγραφέας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά των οποίων οι γονείς είχαν συμμετάσχει στις 12 συνεδρίες του προγράμματος SPACE ήταν εξίσου πιθανό να αντιμετωπίσουν την αγχώδη διαταραχή όσο ήταν και για τα παιδιά που είχαν λάβει μέρος στις 12 συνεδρίες γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας, η οποία καθίσταται ως η πιο επιστημονικά τεκμηριωμένη επιτυχής και η πιο καθιερωμένη μέθοδος θεραπείας για τις αγχώδεις διαταραχές στη παιδική ηλικία.
Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν άγχος συχνά καταφεύγουν στους γονείς τους για αναζήτηση βοήθειας ενώ παράλληλα αποφεύγουν τις καταστάσεις που τους προκαλούν φόβο. Οι γονείς ενός παιδιού που βιώνει άγχος, συνήθως εμπλέκονται στην κατάσταση και προσπαθούν να βοηθήσουν το παιδί τους μέσω μίας διαδικασίας που ονομάζεται «οικογενειακή διευκόλυνση» (“family accommodation”). Για παράδειγμα, ένα παιδί που συνεχώς υποφέρει από άγχος, μπορεί να απευθυνθεί στον γονέα του προκειμένου να ηρεμήσει, ή ένα παιδί που βιώνει άγχος αποχωρισμού μπορεί να έχει ανάγκη έναν γονέα, ο οποίος να μένει στο σπίτι συντροφιά του ή να κοιμάται δίπλα του το βράδυ. Όσον αφορά τα παιδιά που αντιμετωπίζουν διαταραχή κοινωνικού άγχους, οι γονείς συχνά μιλούν εκ μέρους του παιδιού τους και αποφεύγουν να δέχονται επισκέψεις στο σπίτι. Η έρευνα έδειξε ότι η μέθοδος “family accommodation” συμβάλει στη διατήρηση των συμπτωμάτων άγχους στο ίδιο επίπεδο με την πάροδο του χρόνου.
Και για τις δύο περιπτώσεις θεραπείας, υπολογίστηκε ότι περίπου το 60% των παιδιών δεν πληρούσε πλέον τα διαγνωστικά κριτήρια για οποιαδήποτε αγχώδη διαταραχή μετά το πέρας της θεραπείας. Οι αξιολογήσεις διενεργήθηκαν από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, οι οποίοι δε γνώριζαν εκ των προτέρων σε ποια από τις δύο θεραπείες εντάχθηκε κάθε παιδί. Επιπλέον, υπολογίστηκε ότι ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών ( με 87,5% να αντιστοιχεί στο πρόγραμμα SPACE και 75,5% στη CBT σημείωσε σημαντική βελτίωση της κατάστασης της υγείας του. Τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιήθηκαν για τη διεξαγωγή της έρευνας και που συμπληρώθηκαν τόσο από τα παιδιά όσο και από τους γονείς τους, σημείωσαν μία ισοδύναμη βελτίωση των συμπτωμάτων άγχους τόσο για το πρόγραμμα SPACE όσο και για τη παρέμβαση CBT. Τέλος, τα παιδιά και οι γονείς αξιολόγησαν και χαρακτήρισαν και τις δύο προσεγγίσεις ως ιδιαίτερα ικανοποιητικές.
Πηγή: https://www.elsevier.com/about/press-releases/research-and-journals/new-treatment-for-childhood-anxiety-works-by-changing-parent-behavior Elsevier. Press releases April 2, 2020
Eli R. Lebowitz, Carla Marin, Alyssa Martino, Yaara Shimshoni, Wendy K. Silverman. Parent-Based Treatment as Efficacious as Cognitive-Behavioral Therapy for Childhood Anxiety: A Randomized Noninferiority Study of Supportive Parenting for Anxious Childhood Emotions. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 2020; 59 (3): 362 DOI: 10.1016/j.jaac.2019.02.014
Προσαρμογή: Κατερίνα Τσαντίλα, Ψυχολόγος
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Προαγωγή & Αγωγή Υγείας
Ιατρικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ