Σε αβέβαιους καιρούς, η υποστήριξη σας προς τους φίλους και την οικογένεια μπορεί να τους βοηθήσει να τα καταφέρουν. Ωστόσο, τα παρηγορητικά σας λόγια μπορεί να έχουν διαφορετικές επιδράσεις ανάλογα τον τρόπο με τον οποίο τα εκφράζετε, σύμφωνα με τη νέα έρευνα του Πανεπιστημίου της Πενσιλβανία.
Οι ερευνητές μελέτησαν τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίθηκαν οι άνθρωποι σε μία ποικιλία διαφορετικών μηνυμάτων που προσφέρουν συναισθηματική υποστήριξη. Διαπίστωσαν ότι τα μηνύματα που επιβεβαίωναν τα συναισθήματα ενός ατόμου ήταν πιο αποτελεσματικά και βοηθητικά από αυτά που ήταν επικριτικά ή υποβάθμιζαν τα συναισθήματα.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν πρόσφατα σε τεύχος του Journal of Communication. Οι ερευνητές δήλωσαν πως τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να παρέχουν καλύτερη υποστήριξη στους φίλους και την οικογένεια τους.
“Μία συμβουλή προς τους ανθρώπους είναι να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν λεξιλόγιο που εκφράζει έλεγχο ή να χρησιμοποιούν επιχειρήματα χωρίς να έχουν βάσιμη αιτιολογία”, δήλωσε ο Xi Tian, βοηθός καθηγητή στο τμήμα τεχνών και επιστημών επικοινωνίας. “Για παράδειγμα, αντί να λέτε σε ένα αγχωμένο άτομο πως να νιώθει, λ.χ. ‘μην το παίρνεις τόσο σοβαρά’ ή ‘μην το σκέφτεσαι,’ μπορείτε να τον ενθαρρύνετε να μιλήσετε για τις σκέψεις και τα συναισθήματα του, ώστε να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα για το πώς να αλλάξει τα συναισθήματα ή τις συμπεριφορές του.”
Ο Tian επεσήμανε ότι προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει πως η κοινωνική στήριξη μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση της συναισθηματικής δυσφορίας, στην αύξηση της σωματικής και ψυχολογικής ευημερίας και στην βελτίωση των προσωπικών σχέσεων. Αλλά – ανάλογα με τον τρόπο διατύπωσης της υποστήριξης – θα μπορούσε να είναι αντιπαραγωγική, όπως για παράδειγμα να αυξηθεί το άγχος ή να μειωθεί η αυτοπεποίθηση του ατόμου, με την οποία θα μπορούσε αντιμετωπίσει την αγχωτική κατάσταση.
Η Denise Solomon, καθηγήτρια και επικεφαλής του τμήματος τεχνών και επιστημών επικοινωνίας, δήλωσε ότι προσπαθούν να μάθουν γιατί οι καλοπροαίρετες προσπάθειες με σκοπό την παρηγοριά μερικές φορές θεωρούνται ως μη ευαίσθητες και μη βοηθητικές.
“Θέλαμε να εξετάσουμε τον βασικό μηχανισμό που εξηγεί γιατί ορισμένα υποστηρικτικά μηνύματα μπορούν να προκαλέσουν ακούσιες συνέπειες,” δήλωσε η Solomon. “Θέλαμε επίσης να κατανοήσουμε πως αντιδρούν οι άνθρωποι και νοητικά και συναισθηματικά σε μη ευαίσθητη κοινωνική υποστήριξη.”
Για τη μελέτη, οι ερευνητές επέλεξαν 478 παντρεμένους ενήλικες που είχαν λογομαχήσει πρόσφατα με τον/την σύζυγο τους. Πριν συμπληρώσουν ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να σκεφτούν κάποιον με τον οποίο είχαν συζητήσει προηγουμένως για τον γάμο τους ή για τον/την σύζυγο τους. Έπειτα, τους παρουσιάστηκε ένα από τα έξι πιθανά υποστηρικτικά μηνύματα και τους ζητήθηκε να φανταστούν το πρόσωπο που τους έδωσε αυτό το μήνυμα.
Τέλος, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν το μήνυμα που τους δόθηκε μέσα από μία ποικιλία χαρακτηριστικών.
“Επεξεργαστήκαμε τα μηνύματα με βάση το μέγεθος της επιβεβαίωσης και της αναγνώρισης που δίνει το μήνυμα υποστήριξης στα συναισθήματα, τα αισθήματα και τις εμπειρίες των παραληπτών,” δήλωσε ο Tian. “Ουσιαστικά, τα μηνύματα επεξεργάστηκαν για να παρουσιάσουν χαμηλά, μέτρια ή υψηλά επίπεδα ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα και δημιουργήσαμε δύο μηνύματα για κάθε επίπεδο ανθρωποκεντρισμού.”
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ένα μήνυμα που επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στον άνθρωπο, αναγνωρίζει τα συναισθήματα του άλλου ανθρώπου και βοηθάει στην διερεύνηση του λόγου που μπορεί κάποιος να νιώθει με αυτό τον τρόπο. Για παράδειγμα, “Η διαφωνία με κάποιον που σας ενδιαφέρει είναι πάντα δύσκολη. Είναι λογικό να αναστατωθείτε γι’ αυτό.” Στο μεταξύ, ένα χαμηλά ανθρωποκεντρικό μήνυμα είναι επικριτικό και δοκιμάζει τα συναισθήματα του ατόμου. Για παράδειγμα, “Σε κανέναν δεν αξίζει να είναι τόσο αναστατωμένος. Σταμάτα να είσαι τόσο καταθλιπτικός.”
Μετά την ανάλυση των δεδομένων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα χαμηλού επιπέδου ανθρωποκεντρικά μηνύματα υποστήριξης δεν βοήθησαν τους ανθρώπους να διαχειριστούν την συζυγική τους διαφωνία με τρόπο που να ελαττώνεται η συναισθηματική δυσφορία.
“Στην πραγματικότητα, αυτά τα μηνύματα θεωρήθηκαν ότι είναι κυρίαρχα και στερούνται λογικών επιχειρημάτων,” δήλωσε ο Tian. Αυτά τα μηνύματα προκάλεσαν μεγαλύτερη αντίσταση στην κοινωνική υποστήριξη, σε βαθμό που οι συμμετέχοντες δήλωσαν πως αισθάνθηκαν θυμωμένοι όταν έλαβαν το μήνυμα. Ανέφεραν, επίσης, ότι κατέκριναν το μήνυμα καθώς το διάβαζαν.
Στον αντίποδα, τα υψηλού επιπέδου ανθρωποκεντρικά μηνύματα δημιούργησαν περισσότερη συναισθηματική βελτίωση και ματαίωσαν την αντίδραση στην κοινωνική υποστήριξη.
“Μία άλλη πρόταση από αυτή την έρευνα είναι ότι οι άνθρωποι μπορεί να θέλουν να χρησιμοποιούν με μέτρο τα ανθρωποκεντρικά μηνύματα, όταν βοηθούν τους άλλους να αντιμετωπίσουν τους καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες,” δήλωσε η Solomon.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι άνθρωποι μπορούν να δοκιμάσουν να χρησιμοποιούν λεξιλόγιο που εκφράζει συμπόνοια, φροντίδα και ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, “Λυπάμαι γι’ αυτό που περνάς. Ανησυχώ για σένα και για το πως μπορεί να νιώθεις.” Αναγνωρίζοντας τα συναισθήματα του άλλου ή προσφέροντας εναλλακτικούς τρόπους – λ.χ. “Είναι κατανοητό να είσαι αγχωμένος, αφού είναι κάτι που σε νοιάζει πραγματικά.”
Η Kellie St.Cyr Brisini, μεταδιδακορική συνάδελφος στο τμήμα Τεχνών και Επιστημών Επικοινωνίας, συμμετείχε επίσης σε αυτό το έργο. Το τμήμα Τεχνών και Επιστημών Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια βοήθησε στην έρευνα.
Πηγή: Τhe Pennsylvania State University [Katie Bohn, March 25, 2020 – Validation may be best way to support stressed out friends and family]
https://news.psu.edu/story/612979/2020/03/25/research/validation-may-be-best-way-support-stressed-out-friends-and-family
Research paper: Kellie St.Cyr Brisini, Denise Haunani Solomon, Xi Tian. How the Comforting Process Fails: Psychological Reactance to Support Messages. Journal of Communication, 2020; 70 (1): 13 DOI: 10.1093/joc/jqz040
Προσαρμογή: Κατερίνα Ασλάνογλου, Ψυχολόγος
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Προαγωγή & Αγωγή Υγείας
Ιατρικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ