Η φροντίδα των εγγονιών μπορεί να συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης, προτείνει έρευνα που δημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό περιοδικό BMJ Open.
Τα ευρήματα δείχνουν πως τα άτομα που έχουν ενεργό τον ρόλο του παππού και της γιαγιάς έχουν μεγαλύτερα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία περιλαμβάνουν άτομα που είναι σημαντικά για αυτούς, σε σύγκριση με τα άτομα που δεν έχουν αυτόν τον ρόλο. Προηγούμενη δημοσιευμένη έρευνα προτείνει ότι τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να αποτελούν βασικό παράγοντα στην υγεία και την ευημερία, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Οι παππούδες και οι γιαγιάδες αναλαμβάνουν, όλο και περισσότερο, τον ρόλο της παιδικής φροντίδας, συχνά ως συμπληρωματικό ρόλο για να βοηθήσουν τους γονείς όταν δεν είναι διαθέσιμες άλλες μορφές φροντίδας. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, οι περισσότερες έρευνες έχουν επικεντρωθεί σε παππούδες και γιαγιάδες που έχουν γονικό ρόλο ή υποκαθιστούν τους γονείς για τα εγγόνια τους, και καμία δεν έχει ερευνήσει πως αυτός ο ρόλος μπορεί να επηρεάσει το μέγεθος του κοινωνικού δικτύου αυτού του ατόμου, με πιθανές συνέπειες στην υγεία και την ευημερία του.
Σε μία προσπάθεια για να αντιμετωπιστεί αυτό, οι ερευνητές άντλησαν τις πληροφορίες που είχαν συλλεχθεί κατά το 5ο κύμα της έρευνας DEAS, η οποία μελετάει διαχρονικά, σε εθνικό επίπεδο, αντιπροσωπευτικό δείγμα μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικων Γερμανών (40-85) κάθε τρία χρόνια από το 1996. Στο κύμα 5 (2014) ήταν η πρώτη φορά που ζητήθηκε από τους ερωτώμενους να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχεδιασμένες για να εκτιμήσουν τα αισθήματα μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης, χρησιμοποιώντας επικυρωμένες κλίμακες: μια σύντομη εκδοχή της Κλίμακας Μοναξιάς De Jong Gierveld και την κλίμακα για την κοινωνική απομόνωση των Bude and Lantermann.
Και οι δύο κλίμακες κυμαίνονταν από το 1 εώς το 4, με το 1 να αντιπροσωπεύει την ισχυρή συμφωνία και το 4 την ισχυρή διαφωνία με συγκεκριμένες δηλώσεις. Οι υψηλότερες βαθμολογίες δείχνουν μεγαλύτερο βαθμό αντιληπτής μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης.
Μεταξύ των 3849 παππούδων και γιαγιάδων που συμπεριλήφθηκαν σε αυτό το κύμα της έρευνας, οι 1125 δήλωσαν πως δραστηριοποιούνται στη φροντίδα ενός εγγονού/μιας εγγονής. Ακριβώς πάνω από τους μισούς ήταν γυναίκες και οι περισσότεροι ήταν παντρεμένοι και ζούσαν με τον/την σύζυγο τους (80%).
Αφού ελήφθησαν υπόψη δυνητικά σημαντικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της οικογενειακής κατάστασης και διαβίωσης, του εισοδήματος του νοικοκυριού, της αυτοαξιολόγησης της υγείας, των επιπέδων φυσικής δραστηριότητας και των συμπτωμάτων κατάθλιψης, ο ενεργός ρόλος των παππούδων/γιαγιάδων για την φροντίδα των εγγονών τους συσχετίστηκε με χαμηλότερες βαθμολογίες στη μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση και με μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο.
Μεταξύ των ενεργών παππούδων/γιαγιάδων, των οποίων ο μέσος όρος ηλικίας ήταν 66 ετών, ο μέσος όρος βαθμολογίας στη μοναξιά ήταν 1.7 και ο μέσος όρος βαθμολογίας στην κοινωνική απομόνωση ήταν 1.6, ενώ ο μέσος όρος ατόμων με τα οποία είχαν τακτική επαφή ήταν 6.
Οι παππούδες/γιαγιάδες που δεν είχαν ενεργό ρόλο στη φροντίδα των εγγονών τους είχαν υψηλότερη κατά μέσο όρο βαθμολογία στη μοναξιά (1.8) και ήταν σε τακτική επαφή με λιγότερα σημαντικά άτομα για αυτούς (4-5, κατά μέσο όρο).
Αυτή είναι μία μελέτη παρατήρησης, επομένως δεν μπορεί να καθορίσει σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Οι ερευνητές σημειώνουν πως οι παππούδες/γιαγιάδες που ένιωθαν λιγότερη μοναξιά και απομόνωση μπορεί να είναι πιο πιθανό να πάρουν ενεργό ρόλο στη φροντίδα των εγγονών τους. Επιπλέον, η μελέτη δεν συγκέντρωσε πληροφορίες για το πόσο κοντά στα εγγόνια τους ζούσαν οι παππούδες/γιαγιάδες, πόσο συχνά προσέφεραν φροντίδα, ή την ποιότητα της φροντίδας, πληροφορίες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα ευρήματα.
Οι ερευνητές προτείνουν: «Η παροχή βοήθειας στις οικογένειες τους για την εξισορρόπηση της εργασίας με την οικογενειακή ζωή παρέχοντας συμπληρωματική φροντίδα στα εγγόνια τους μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση τους και μπορεί, επίσης, να διευκολύνει τις συνεχείς θετικές σχέσεις με τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Επιπρόσθετα, η φροντίδα των εγγονών μπορεί να διευρύνει τον κοινωνικό κύκλο των παππούδων/γιαγιάδων και να τους επιτρέψει περαιτέρω ευκαιρίες για να δημιουργήσουν σχέσεις με άλλους γονείς ή παππούδες/γιαγιάδες».
Όμως, προτείνουν επίσης ότι οι θετικές επιπτώσεις ίσως αποδυναμωθούν αν οι παππούδες/γιαγιάδες καλούνται πολύ συχνά να αναλάβουν την φροντίδα των εγγονών, ιδιαίτερα αν αυτό παρεμβαίνει σε άλλες πτυχές της ζωής τους.
Πηγή: Caring for a grandchild linked to lower risk of loneliness and social isolation (December, 2019 by Emma Johnson) blogs.bmj.com/bmjopen/2019/12/17/caring-for-a-grandchild-linked-to-lower-risk-of-loneliness-and-social-isolation/
Άρθρο: Association between caring for grandchildren and feelings of loneliness, social isolation and social network size: a cross sectional study of community dwelling adults in Germany doi 10.1136/bmjopen-2019-029605
Προσαρμογή κειμένου: Κατερίνα Ασλάνογλου, Ψυχολόγος
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Προαγωγή & Αγωγή Υγείας
Ιατρικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ
Photo by Pixabay
