Η αυξημένη ισότητα έχει θετική επίδραση στις μητέρες και τους πατέρες. Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε από κοινωνιολόγους του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, εξαιτίας της μεγαλύτερης ελευθερίας για προσωπική ισορροπία μεταξύ της φροντίδας των παιδιών και της εργασίας, οι μητέρες και οι πατέρες σήμερα είναι πιο ευχαριστημένοι από τη ζωή τους, συγκριτικά με τους γονείς πριν από 20 ή 30 χρόνια.
Οι παραδοσιακοί ρόλοι, σύμφωνα με τους οποίους η μητέρα φροντίζει τα παιδιά και ο πατέρας εργάζεται σε θέση πλήρους απασχόλησης, ήταν ο κανόνας για πολλά χρόνια. Αλλά τις τελευταίες δεκαετίες, οι προσδοκίες για τον ρόλο των γονέων έχουν αλλάξει. Η μητρότητα δεν θεωρείται πλέον ως υποχρεωτικό μέρος της γυναικείας ταυτότητας και ολοκλήρωσης. Δεν θεωρείται αυτονόητο ότι οι μητέρες θα παραιτηθούν από την αμειβόμενη εργασία τους και καθίσταται ολοένα και πιο φυσιολογικό για τους πατέρες να έχουν πιο ενεργό ρόλο στην φροντίδα των παιδιών.
Διάσταση μεταξύ δημόσιου λόγου και εμπειρικών δεδομένων
Μαζί με τους κοινωνιολόγους από τη Γερμανία, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης (UZH) έχουν διερευνήσει τις συνέπειες αυτών των μεταβαλλόμενων κοινωνικών προσδοκιών στο αίσθημα ικανοποίησης από τη ζωή για τις μητέρες και τους πατέρες. Για το έργο τους, αξιολόγησαν στοιχεία από τη μακροχρόνια μελέτη της Κοινωνικοοικονομικής Ομάδας στο Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Βερολίνου (DIW), τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά της Γερμανίας. Περιέχονται στοιχεία για περισσότερες από 18.000 γυναίκες και σχεδόν 12.000 άνδρες που ερευνήθηκαν μεταξύ 1984 και 2015. «Ενώ τα τελευταία χρόνια το επικρατέστερο μήνυμα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι ότι οι σύγχρονοι γονείς βιώνουν μεγάλο στρες ή μπορεί ακόμη και να μετανιώσουν το ότι έγιναν γονείς, η έρευνα μας δείχνει το αντίθετο» λέει ο ερευνητής Klaus Preisner από το UZH Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας.
Σε έρευνες της δεκαετίας του 1980, οι περισσότερες μητέρες ήταν λιγότερο ικανοποιημένες από τη ζωή τους σε σχέση με τις γυναίκες που δεν είχαν παιδιά. Η ιδέα της ύπαρξης «ενός μικρού πλάσματος χαράς» που θα έφερνε μεγάλη ευτυχία -η οποία προήλθε εν μέρει από τα ταμπού ενάντια σε οποιαδήποτε αρνητική έκφραση σχετικά με την μητρότητα- δεν φάνηκε πραγματική για πολλές γυναίκες. «Με την αυξανόμενη ελευθερία να επιλέγει κανείς αν θα αποκτήσει ή όχι παιδί και να διαμορφώνει τον ρόλο του ως γονέας πιο ατομικά, το «χάσμα ευτυχίας της μητέρας» έκλεισε. Σήμερα δεν παρατηρούμε διαφορά στην ικανοποίηση από τη ζωή σε γυναίκες που είναι μητέρες και σε εκείνες που δεν έχουν παιδιά», λέει ο Preisner.
Η ικανοποίηση από τη ζωή και για τους δύο γονείς έχει αυξηθεί
Η εικόνα είναι διαφορετική για τους άνδρες. Στο παρελθόν, σε αντίθεση με τις γυναίκες, οι άνδρες δεν αναμενόταν να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη φροντίδα των παιδιών, να λάβουν γονική άδεια ή να μειώσουν το ωράριο εργασίας τους μετά την απόκτηση παιδιών. Παρόλο που η κατάσταση είναι διαφορετική σήμερα, η ικανοποίηση από τη ζωή για τους άνδρες έχει αλλάξει ελάχιστα. Επιπλέον, δεν υπάρχει διαφορά στην ικανοποίηση από τη ζωή μεταξύ πατέρων και ανδρών χωρίς παιδιά. «Οι πατέρες που καταφέρνουν να ανταποκριθούν στις νέες προσδοκίες του ρόλου τους, επαινούνται όλο και περισσότερο για τη δέσμευσή τους», προσθέτει ο Preisner.
Παράλληλα, με τις νέες προσδοκίες σχετικά με τον γονεϊκό ρόλο στη Γερμανία, εισήχθησαν νέα πολιτικά μέτρα, όπως η στήριξη της γονικής άδειας μετά τη γέννηση ενός παιδιού και της φύλαξης των μικρών παιδιών εκτός της οικογένειας. Από τη μία πλευρά, αυτές οι αλλαγές σημαίνουν ότι οι γονείς μπορούν να επιλέξουν πιο ελεύθερα τον τρόπο με τον οποίο επιθυμούν να οργανώσουν την οικογενειακή τους ζωή όσον αφορά τη φροντίδα των παιδιών τους. Από την άλλη μεριά, οι ρόλοι και οι ευθύνες κατανέμονται πιο ισότιμα μεταξύ των γονέων σήμερα. Και τα δύο αυτά στοιχεία έχουν θετική επίδραση στην ικανοποίηση από τη ζωής για τους γονείς.
Οι γονείς και τα παιδιά επωφελούνται από τα σύγχρονα μέτρα πολιτικής
Η μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής και η αυξημένη ισότητα των ρόλων των μητέρων και των πατέρων ενθαρρύνθηκαν από τις σύγχρονες πολιτικές για της οικογένεια. Η γονική άδεια επιτρέπει στους γονείς να μοιράζονται τις ευθύνες τους για τη φροντίδα των παιδιών και να συμμετέχουν στην ανατροφή τους. Επιπλέον, η φροντίδα των παιδιών εκτός του σπιτιού, όπως παρέχεται στη Γερμανία, διευκολύνει τις οικογένειες να συνδυάζουν τη γονική μέριμνα με την εργασία. Ο Klaus Preisner βλέπει επίσης ένα άλλο πλεονέκτημα: «Αυτά τα πολιτικά μέτρα, που είναι φιλικά προς την οικογένεια δεν είναι μόνο σημαντικά για την ισότητα μεταξύ των φύλων. Είναι εξίσου σημαντικά για την αύξηση της ικανοποίησης από τη ζωή των γονέων αλλά κατά συνέπεια και των παιδιών τους».
Πηγή: Πανεπιστήμιο Ζυρίχης, 2 Οκτωβρίου 2019
https://www.media.uzh.ch/en/Press-Releases/2019/Parent-Life-Satisfaction.html
Βιβλιογραφία: Klaus Preisner, Franz Neuberger, Ariane Bertogg und Julia M. Schaub. Closing The Happiness Gap: The Decline of Gendered Parenthood Norms and the Increase in Parental Life Satisfaction, Gender & Society. August 27, 2019. DOI:10.1177/0891243219869365
Προσαρμογή κειμένου:
Δήμητρα Νότα,
Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στην Προαγωγή & Αγωγή Υγείας,
Ιατρική Σχολή Αθηνών
