Αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι η υποστήριξη, όχι ο εξαναγκασμός

Αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι η υποστήριξη, όχι ο εξαναγκασμός

Την Ημέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, 10 Δεκεμβρίου, ο μεγαλύτερος ανεξάρτητος οργανισμός που δραστηριοποιείται στον τομέα της ψυχικής υγείας στην Ευρώπη, Mental Health Europe (www.mhe-sme.org), προτρέπει τα ευρωπαϊκά κράτη να προωθήσουν υπηρεσίες ψυχικής υγείας που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ένας στους έξι ανθρώπους στην ΕΕ (σχεδόν 84 εκατομμύρια πολίτες) έχει προβλήματα ψυχικής υγείας. Το δικαίωμα στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής υγείας, αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα κάθε ανθρώπου. Ωστόσο, πολύ συχνά οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας στην Ευρώπη παραβιάζουν τα δικαιώματα και την αυτονομία των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας. Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ανησυχητικές τάσεις στην υπερβολική χρήση εξαναγκασμού, αναγκαστική θεραπεία και ακούσια νοσηλεία σε όλη την Ευρώπη. Οι μη συναινετικές, καταναγκαστικές πρακτικές στην ψυχική υγεία παραμένουν κοινή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.

“Ο εξαναγκασμός στην ψυχική υγειονομική περίθαλψη σε κάνει να αισθάνεσαι ότι τιμωρείσαι επειδή έχεις προβλήματα. Αυτό που πραγματικά χρειάζονται οι άνθρωποι είναι η στήριξη και όχι ο εξαναγκασμός” λέει η Jolijn Santegoeds από την Ολλανδία, επιζούσα ψυχιατρικών υπηρεσιών. Στην ηλικία των 16 ετών, η Jolijn αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει μια σειρά καταναγκαστικών και εξευτελιστικών πρακτικών κατά τη διάρκεια ψυχιατρικής θεραπείας.

Παρά τα λάθη των υφιστάμενων συστημάτων, υπάρχουν θετικά παραδείγματα μείωσης και εξάλειψης του εξαναγκασμού στην ψυχική υγεία σε χώρες της Ευρώπης. Για να αναστραφεί η κατάσταση, αυτά τα παραδείγματα πρέπει να ενταχθούν και να αναβαθμιστούν.

“Ο τερματισμός του εξαναγκασμού δεν αφορά την αλλαγή μεμονωμένων πρακτικών. Πρόκειται για την εφαρμογή μιας νέας κουλτούρας στην περίθαλψη ψυχικής υγείας », λέει η Claudia Marinetti, Διευθύντρια του Mental Health Europe. “Επισημαίνοντας αυτές τις ελπιδοφόρες πρακτικές, θέλουμε να προβάλλουμε ένα νέο πρότυπο, στο οποίο οι υπηρεσίες προωθούν την ανάκαμψη και τονίζουν την αυτονομία, την ενδυνάμωση και τη συμμετοχή των χρηστών υπηρεσιών”.

Διαβάστε τα καλά παραδείγματα πρακτικών για την πρόληψη, τη μείωση και την εξάλειψη του εξαναγκασμού στην Ευρώπη εδώ https://mhe-sme.org/wp-content/uploads/2019/01/Coercion-Report.pdf

Οι πρωτοβουλίες που επισημαίνονται στην παραπάνω έκθεση δείχνουν ότι δεν υπάρχει προσέγγιση ενιαίου μεγέθους για την πρόληψη, τη μείωση και την εξάλειψη του εξαναγκασμού. Πολλά παραδείγματα, όμως, μοιράζονται κάποια κοινά στοιχεία, όπως:
• εστιάζοντας στη βούληση και τις προτιμήσεις των χρηστών υπηρεσιών, αφιερώνοντας περισσότερο χρόνο και εμπλέκοντας το προσωπικό και τους ομότιμους σε πρωτοβουλίες
• εκπαίδευση των μελών του προσωπικού, αλλά και των αστυνομικών δυνάμεων και άλλων δημόσιων υπαλλήλων, με τη συμμετοχή ειδικών βάσει εμπειρίας
• αφιέρωση χρόνου στη βελτίωση της επικοινωνίας με τους χρήστες σε οικογενειακό πλαίσιο και με επίκεντρο τη συνεργασία και την προσέγγιση ανάκαμψης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων
• τη βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος των υπηρεσιών
• την εφαρμογή αποτελεσματικής εργασίας σε τοπικό επίπεδο και τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών (για παράδειγμα, τις κοινωνικές υπηρεσίες, υπηρεσίες υγείας, υπηρεσίες απασχόλησης, τοπικές υπηρεσίες αναψυχής)
• παρακολούθηση και συλλογή δεδομένων σχετικά με τη χρήση του εξαναγκασμού και από κοινού επανεξέταση περιστατικών για βελτίωση της γνώσης.

Πηγή: https://www.mhe-sme.org/hrd19/
https://mhe-sme.org/wp-content/uploads/2019/01/Coercion-Report.pdf
What we really need is support, not coercion. Brussels, 10 December 2019 – Mental Health Europe marks Human Rights Day today by calling on the European States to promote mental health services that respect human rights.

Προσαρμογή κειμένου:
Σίσσυ Πελέκη, Νοσηλεύτρια, MSc Προαγωγή & Αγωγή Υγείας, Ιατρική Σχολή Αθηνών