Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ), αποτελεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επηρεάζει περίπου 5 κορίτσια κάθε λεπτό παγκοσμίως. Ο ΑΓΓΟ, γνωστός στα αγγλικά ως Female genital mutilation (FGM), εμφανίζεται και στην Ευρώπη. Κάθε χρόνο εκτιμάται ότι 180.000 κορίτσια και γυναίκες στην Ευρώπη κινδυνεύουν από ακρωτηριασμό. Εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές προκλήσεις στην Ευρώπη που πρέπει να αντιμετωπιστούν, ώστε να αναπτυχθούν επαρκείς εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές για την αντιμετώπιση του ΑΓΓΟ. Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (European Institute for Gender Equality) διαδραματίζει κύριο ρόλο στην παροχή πληροφοριών και στην έρευνα σχετικά με τον ΑΓΓΟ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στηρίζει τα Κράτη Μέλη για την πρόληψη και την καταπολέμηση αυτής της επιβλαβούς πρακτικής.
Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες μερικής ή ολικής αφαίρεσης των εξωτερικών γεννητικών οργάνων των γυναικών ή άλλου είδους τραυματισμό στα γυναικεία γεννητικά όργανα για μη-ιατρικούς λόγους, όπως ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Περισσότερα για τους τύπους ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων μπορείτε να βρείτε στη διεύθυνση: http://www.endfgm.eu/female-genital-mutilation/what-is-fgm/
Τα κορίτσια στην Ελλάδα βρίσκονται σε κίνδυνο για ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Στην Ελλάδα ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων απαγορεύεται από το νόμο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα κορίτσια είναι ασφαλή. Το 25% – 42% των κοριτσιών στην Ελλάδα, τα οποία προέρχονται από χώρες που εφαρμόζουν αυτή την πρακτική, κινδυνεύουν από ΑΓΓΟ. Τα ευρήματα αυτά προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων.
Η Ελλάδα ήταν μία από τις έξι χώρες στις οποίες εκτιμήθηκε ο κίνδυνος ΑΓΓΟ από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων. Οι άλλες χώρες είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία, η Κύπρος και η Μάλτα (https://eige.europa.eu/gender-based-violence/eiges-studies-gender-based-violence/female-genital-mutilation#2017). Ο αριθμός των κοριτσιών που βρίσκονται σε κίνδυνο κυμαίνονται από 44.106 στη Γαλλία έως 132 στην Κύπρο. Τα νούμερα αυτά αντικατοπτρίζουν τον πιο πρόσφατο αριθμό κοριτσιών πρώτης και δεύτερης γενιάς μεταναστών που ζουν σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία προέρχονται από περιοχές που εφαρμόζουν τον ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων, όπως η Αίγυπτος, η Γουινέα και η Σομαλία. Παρόλο που τα επίπεδα κινδύνου έχουν ελαφρώς μειωθεί από το 2011, ο αριθμός των κοριτσιών που κινδυνεύουν από ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων αυξάνεται στο Βέλγιο και τη Γαλλία, λόγω του αυξανόμενου αριθμού κοριτσιών δεύτερης γενιάς μεταναστών.
Παρά τον αριθμό των κοριτσιών που βρίσκονται σε κίνδυνο, η έρευνα δείχνει ότι οι κοινότητες αρχίζουν να απομακρύνονται από αυτήν την πρακτική λόγω των νόμων και των προσπαθειών για ένταξη. Στην Ελλάδα, οι νέες γυναίκες δεύτερης γενιάς μεταναστών, κυρίως από την Αίγυπτο, τη Νιγηρία, τη Σομαλία και το Σουδάν, αισθάνονται λιγότερη σύνδεση με την πρακτική αυτή και έχουν ισχυρές αντιρρήσεις για αυτήν. Όταν μεταναστεύουν στην Ευρώπη από χώρες που εφαρμόζουν τον ΑΓΓΟ, αποκτούν νέες πληροφορίες σχετικά με την πρακτική. Τέτοιου είδους πληροφορίες είναι οι νόμοι που αντιτίθενται στον ΑΓΓΟ και οι γνώσεις σχετικά με τις επιζήμιες επιπτώσεις στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία.
Λόγω της μετανάστευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση από χώρες που εφαρμόζουν τον ΑΓΓΟ, είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να αντιμετωπίζουν τις νέες αφίξεις με μια ευαισθησία προς το φύλο. Από το 2011 έως το 2016, ο αριθμός των κοριτσιών που αναζητούν άσυλο στην Ελλάδα από χώρες που ασκούν τον ΑΓΓΟ αυξήθηκε από 10 σε 1.123. Περίπου το 5% αυτών των κοριτσιών κινδυνεύει από ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Στις κυβερνήσεις συνιστάται να εφαρμόζουν ειδικές για το φύλο διαδικασίες σε ότι αφορά την παροχή ασύλου, ακόμη και αν στα σύνορα εφαρμόζονται ταχείες διαδικασίες για τις αφίξεις. Τέτοιου είδους διατάξεις μπορούν να συμβάλουν στην πρόληψη του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Έτσι, είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να προστατεύονται τα θύματα στα κέντρα υποδοχής, να διασφαλίζεται η εκτίμηση κινδύνου με ευαισθησία προς το φύλο κατά την άφιξη και η περαιτέρω εξειδικευμένη παραπομπή και φροντίδα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει βασικά εργαλεία που συμβάλλουν στην εξάλειψη της επιβλαβούς πρακτικής του ΑΓΓΟ και στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς πρέπει να διατηρήσουν τη δέσμευσή τους για τον τερματισμό του ΑΓΓΟ μέσω:
•Αυξημένης κατανόησης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τις δεσμεύσεις της ΕΕ για τον ΑΓΓΟ
• Υποστήριξης των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και των τοπικών κοινοτήτων για την αντιμετώπιση του ΑΓΓΟ
• Εφαρμογής συντονισμένης προσέγγισης με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα και με εστίαση στο παιδί σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με τον τερματισμό του ΑΓΓΟ
Βασικά εργαλεία:
• Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την εξάλειψη των ΑΓΓΟ, όπως εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ
• Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης
• Το ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για την εξάλειψη του ΑΓΓΟ.
Το End European FGM European Network (End FGM EU) είναι ένα δίκτυο 22 ευρωπαϊκών οργανισμών που εδρεύει σε 11 χώρες της ΕΕ. Το δίκτυο αυτό δραστηριοποιείται για να υποστηρίξει την ευρωπαϊκή δράση για τον τερματισμό του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, συνδέοντας τις τοπικές κοινότητες με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Το δίκτυο προσπαθεί να δημιουργήσει γέφυρες επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ όλων παραγόντων που σχετίζονται με τον ΑΓΓΟ τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως.
Περισσότερα στο http://www.endfgm.eu/
http://www.un.org/en/events/femalegenitalmutilationday/
https://uefgm.org/index.php/what-is-fgm/?lang=el
Προσαρμογή κειμένου:
Σμαρώ Μόσχου, Ψυχολόγος,
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια
ΠΜΣ ‘Προαγωγή & Αγωγή Υγείας’
Ιατρικής Σχολής Αθηνών
