Τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης παραμένουν επικίνδυνα υψηλά σε πολλές περιοχές του κόσμου. Τα νέα δεδομένα του ΠΟΥ δείχνουν ότι 9 στους 10 ανθρώπους αναπνέουν αέρα που περιέχει υψηλά επίπεδα ρύπων. Οι επικαιροποιημένες εκτιμήσεις αποκαλύπτουν έναν ανησυχητικό αριθμό 7 εκατομμυρίων θανάτων που προκαλούνται κάθε χρόνο από την περιβαλλοντική (εξωτερική) και οικιακή ατμοσφαιρική ρύπανση.
«Η ατμοσφαιρική ρύπανση απειλεί όλους μας, αλλά οι φτωχότεροι και οι περισσότερο περιθωριοποιημένοι άνθρωποι, υφίστανται την επιβάρυνση αυτή», υποστηρίζει ο Δρ. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ. «Είναι απαράδεκτο ότι πάνω από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι – οι περισσότεροι από τους οποίους είναι γυναίκες και παιδιά – εξακολουθούν να αναπνέουν κάθε μέρα θανάσιμο καπνό από τη χρήση ρυπογόνων θερμαντικών σωμάτων και καυσίμων στα σπίτια τους. Αν δεν λάβουμε επείγουσα δράση για την ατμοσφαιρική ρύπανση, δεν θα φτάσουμε ποτέ κοντά στην επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης.
7 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως
Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι περίπου 7 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από την έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια του μολυσμένου αέρα, που διεισδύουν βαθιά στους πνεύμονες και στο καρδιαγγειακό σύστημα προκαλώντας ασθένειες, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακές παθήσεις, καρκίνο του πνεύμονα, χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες (ΧΑΠ) και λοιμώξεις του αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένης και της πνευμονίας.
Μόνο η μόλυνση του ατμοσφαιρικού αέρα προκάλεσε περίπου 4,2 εκατομμύρια θανάτους το 2016, ενώ η οικιακή ατμοσφαιρική ρύπανση από το μαγείρεμα με ρυπογόνα καύσιμα και τεχνολογίες ήταν υπεύθυνη κατά την ίδια περίοδο για 3,8 εκατομμύρια θανάτους.
Περισσότεροι από το 90% των θανάτων που οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση, συμβαίνουν στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, κυρίως στην Ασία και την Αφρική, και ακολουθούν χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, την Ευρώπη και την Νότια & Bόρια Αμερική.
Περίπου 3 δισεκατομμύρια άτομα – πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού – εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε καθαρά μαγειρικά καύσιμα και τεχνολογίες στο σπίτι τους, την κύρια δηλαδή αιτία της οικιακής ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ο ΠΟΥ παρακολουθεί την οικιακή ατμοσφαιρική ρύπανση για πάνω από μια δεκαετία και παρόλο που το ποσοστό πρόσβασης στα καθαρά καύσιμα και τις τεχνολογίες αυξάνεται παντού, οι βελτιώσεις δεν συμβαδίζουν με την αύξηση του πληθυσμού σε πολλές περιοχές του κόσμου, ιδιαίτερα στην Υποσαχάρια Αφρική.
Ο ΠΟΥ αναγνωρίζει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί κρίσιμο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση Μη Μεταδιδόμενων Νοσημάτων, καθώς ευθύνεται περίπου για το 24% όλων των θανάτων από καρδιακές παθήσεις, για το 25% των θανάτων από εγκεφαλικό επεισόδιο, για το 43% των θανάτων από ΧΑΠ και για το 29% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα.
Περισσότερες χώρες αναλαμβάνουν δράση
Περισσότερες από 4.300 πόλεις σε 108 χώρες συμπεριλαμβάνονται τώρα στη βάση δεδομένων του ΠΟΥ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, που την καθιστά την πιο ολοκληρωμένη βάση δεδομένων στο κόσμο σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Από το 2016, έχουν προστεθεί περισσότερες από 1.000 επιπλέον πόλεις στη βάση δεδομένων του ΠΟΥ, γεγονός που καταδεικνύει ότι ολοένα και περισσότερες χώρες κάνουν μετρήσεις και αναλαμβάνουν δράση για την μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η βάση δεδομένων συλλέγει ετήσιες μέσες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων (PM10 και PM2,5). Τα PM2,5 ενέχουν τους μεγαλύτερους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία. Οι συστάσεις του ΠΟΥ για την ποιότητα του αέρα, προτρέπουν τις χώρες να μειώσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση σε ετήσιες μέσες τιμές 20 μg / m3 (για τα PM10) και 10 μg / m3 (για τα PM2.5).
«Πολλές από τις μεγαλουπόλεις του πλανήτη υπερβαίνουν κατά 5 φορές τα επίπεδα των κατευθυντήριων γραμμών του ΠΟΥ για την ποιότητα του αέρα, γεγονός που αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων», αναφέρει η Δρ. Maria Neira, Διευθυντής του Τμήματος Δημόσιας Υγείας, Κοινωνικών και Περιβαλλοντικών Παραγόντων Υγείας, στον ΠΟΥ. «Παρατηρούμε μια επιτάχυνση του πολιτικού ενδιαφέροντος σε αυτή την παγκόσμια πρόκληση για τη δημόσια υγεία. Η αύξηση των πόλεων που καταγράφουν δεδομένα σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση, αντανακλά τη δέσμευση τους για αξιολόγηση και παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης σημειώθηκε στις χώρες υψηλού εισοδήματος, αλλά ελπίζουμε ότι θα υπάρξει παρόμοια μεγέθυνση των προσπαθειών παρακολούθησης παγκοσμίως».
Παρόλο που τα τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι τα επίπεδα ρύπανσης του ατμοσφαιρικού αέρα εξακολουθούν να είναι επικίνδυνα υψηλά στα περισσότερα μέρη του κόσμου, δείχνουν επίσης και κάποια θετική πρόοδο. Οι χώρες λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση και τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια. Για παράδειγμα, σε μόλις δύο χρόνια το πρόγραμμα Pradhan Mantri Ujjwala Yojana της Ινδίας, έδωσε σε περίπου 37 εκατομμύρια γυναίκες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, δωρεάν συνδέσεις LPG για να τις βοηθήσουν να στραφούν στην καθαρή χρήση οικιακής ενέργειας. Η Πόλη του Μεξικού έχει δεσμευτεί για καθαρότερα πρότυπα οχημάτων, όπως τη χρήση λεωφορείων χωρίς αιθάλη και την απαγόρευση αυτοκινήτων diesel μέχρι το 2025.
Σημαντικές πηγές ρύπανσης της ατμόσφαιρας από αιωρούμενα σωματίδια αποτελούν η ανεπαρκής χρήση ενέργειας από τα νοικοκυριά, τη βιομηχανία, τον τομέα της γεωργίας και των μεταφορών και τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα. Σε ορισμένες περιοχές, η σκόνη άμμου, η καύση αποβλήτων και η αποψίλωση είναι πρόσθετες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η ποιότητα του αέρα μπορεί επίσης να επηρεαστεί από φυσικά στοιχεία όπως γεωγραφικοί, μετεωρολογικοί και εποχιακοί παράγοντες.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν γνωρίζει σύνορα. Η βελτίωση της ποιότητας του αέρα απαιτεί συνεχή και συντονισμένη κυβερνητική δράση σε όλα τα επίπεδα. Οι χώρες πρέπει να συνεργαστούν για ανεύρεση λύσεων για βιώσιμες μεταφορές, αποδοτικότερη παραγωγή και χρήση ανανεώσιμης ενέργειας καθώς και για καλύτερη διαχείριση αποβλήτων. Ο ΠΟΥ συνεργάζεται με πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών και της ενέργειας, του πολεοδομικού σχεδιασμού και της αγροτικής ανάπτυξης προκειμένου να υποστηρίξει τις χώρες για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.
Σημαντικά ευρήματα:
- Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι περίπου το 90% των ανθρώπων παγκοσμίως αναπνέει μολυσμένο αέρα. Τα τελευταία 6 χρόνια, τα επίπεδα μόλυνσης του ατμοσφαιρικού αέρα παρέμειναν υψηλά και κατά προσέγγιση σταθερά, με μειωμένες συγκεντρώσεις σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης και της Αμερικής.
- Τα υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης του ατμοσφαιρικού αέρα είναι στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και στη Νοτιοανατολική Ασία, με τα ετήσια επίπεδα να υπερβαίνουν συχνά κατά 5 φορές τα όρια που θέτει ο ΠΟΥ, και ακολουθούν οι πόλεις από χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα στην Αφρική και τον Δυτικό Ειρηνικό.
- Η Αφρική και ορισμένες χώρες του Δυτικού Ειρηνικού παρουσιάζουν σοβαρή έλλειψη δεδομένων σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Για την Αφρική, η βάση δεδομένων περιέχει τώρα μετρήσεις σχετικά με τα αιωρούμενα σωματίδια (PM) για περισσότερες πόλεις συγκριτικά με τις προηγούμενες εκθέσεις, με τα στοιχεία ωστόσο να περιορίζονται σε μόνο 8 από τις 47 χώρες της περιοχής.
- Η Ευρώπη έχει τον μεγαλύτερο αριθμό θέσεων που καταγράφουν δεδομένα.
- Γενικά, τα επίπεδα ρύπανσης του ατμοσφαιρικού αέρα είναι χαμηλότερα στις χώρες υψηλού εισοδήματος, ιδίως στην Ευρώπη, την Αμερική και τον Δυτικό Ειρηνικό. Στις πόλεις με υψηλά εισοδήματα στην Ευρώπη, η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το μέσο προσδόκιμο ζωής από 2 έως 24 μήνες, ανάλογα με τα επίπεδα της ρύπανσης.
«Οι πολιτικοί ηγέτες σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων και των δημάρχων, έχουν αρχίσει να δίνουν προσοχή και να αναλαμβάνουν δράση», προσθέτει ο Δρ. Tedros. «Τα καλά νέα είναι ότι βλέπουμε όλο και περισσότερες κυβερνήσεις να αυξάνουν τις δεσμεύσεις τους για την παρακολούθηση και τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς και για συνεργασίες σε παγκόσμιο επίπεδο σε τομείς όπως η υγεία, η μεταφορά, η στέγαση και η ενέργεια».
Φέτος, ο ΠΟΥ θα συγκαλέσει την πρώτη παγκόσμια διάσκεψη για την ατμοσφαιρική ρύπανση και την υγεία (30 Οκτωβρίου – 1 Νοεμβρίου 2018) προκειμένου να φέρει μαζί τις κυβερνήσεις και τους εταίρους σε μια παγκόσμια προσπάθεια βελτίωσης της ποιότητας του αέρα και καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής.
Πηγή
9 out of 10 people worldwide breathe polluted air, but more countries are taking action
2 May 2018, News Release, Geneva
http://www.who.int/en/news-room/detail/02-05-2018-9-out-of-10-people-worldwide-breathe-polluted-air-but-more-countries-are-taking-action