Σύμφωνα με βιβλιογραφική ανασκόπηση που δημοσιεύεται στο τεύχος Σεπτεμβρίου/Οκτωβρίου 2017 του περιοδικού Harvard Review of Psychiatry, τα μεγάλης κλίμακας σχολικά προγράμματα προαγωγής της ψυχικής υγείας μπορούν να υλοποιηθούν σε ποικίλα πολιτισμικά περιβάλλοντα και εκπαιδευτικά μοντέλα, με σημαντικές και μετρήσιμες θετικές επιδράσεις στα συναισθηματικά, συμπεριφορικά και σχολικά αποτελέσματα των μαθητών.
Το 13% των παιδιών και των εφήβων παγκοσμίως εκτιμάται ότι έχουν σημαντικά προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως άγχος, διαταραχές συμπεριφοράς, διαταραχές έλλειψης προσοχής / υπερκινητικότητας και κατάθλιψη. Αν δεν υπάρξει θεραπεία, οι διαταραχές αυτές συχνά παραμένουν στην ενηλικίωση, με μόνιμες επιπτώσεις σε πολλές πτυχές της ζωής.
Με τα χρόνια, πολλά προγράμματα έχουν σχεδιαστεί για την παροχή προληπτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας στα σχολεία, όπου τα παιδιά και οι έφηβοι δαπανούν τόσο πολύ χρόνο. Ο J. Michael Murphy του Massachusetts General Hospital και οι συνάδελφοί του ανέλυσαν συγκεκριμένα αποτελέσματα ψυχικής υγείας τέτοιων προγραμμάτων πρόληψης μεγάλης κλίμακας. Εκτιμάται ότι τα οκτώ μεγαλύτερα τέτοια προγράμματα έχουν καλύψει τουλάχιστον 27 εκατομμύρια παιδιά την τελευταία δεκαετία.
Οι παρεμβάσεις ποικίλλουν ανάλογα με την εστίαση, τις μεθόδους και τους στόχους τους. Το μεγαλύτερο πρόγραμμα, το οποίο ονομάζεται “Positive Behavior Interventions and Supports” (PBIS), επικεντρώνεται στη θετική κοινωνική κουλτούρα και την υποστήριξη της συμπεριφοράς για όλους τους μαθητές. Το δεύτερο μεγαλύτερο πρόγραμμα, που ονομάζεται ” FRIENDS”, έχει ως στόχο να μειώσει το άγχος και να διδάξει δεξιότητες για τη διαχείριση των συναισθημάτων και την αντιμετώπιση του άγχους – όχι μόνο στα παιδιά, αλλά και στους γονείς και δασκάλους.
Οι περισσότερες από τις σχολικές παρεμβάσεις ψυχικής υγείας σχεδιάστηκαν για να επικεντρωθούν στην προαγωγή της ψυχικής υγείας ή στην πρωτοβάθμια πρόληψη για όλους τους μαθητές του σχολείου. Ορισμένα προγράμματα απευθύνονται επίσης σε μαθητές που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ψυχικών προβλημάτων.
Η διαθέσιμη έρευνα παρέχει «μέτριες έως ισχυρές» ενδείξεις ότι οι παρεμβάσεις αυτές είναι αποτελεσματικές στην προώθηση της καλής ψυχικής υγείας και των σχετικών αποτελεσμάτων. Για παράδειγμα, οι μελέτες του FRIENDS έχουν αναφέρει μείωση στο άγχος, ενώ το PBIS έχει δείξει βελτιωμένες βαθμολογίες σε μαθήματα και λιγότερες σχολικές πειθαρχικές διώξεις. Άλλα προγράμματα έχουν δείξει οφέλη, όπως η μείωση του εκφοβισμού στο σχολείο. Μια παρέμβαση έχει ακόμη συνδεθεί και με χαμηλότερα ποσοστά κατάχρησης ουσιών κατά την ενηλικίωση.
Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι οι σχολικές παρεμβάσεις ψυχικής υγείας έχουν μελετηθεί σχεδόν αποκλειστικά σε χώρες υψηλού εισοδήματος – παρά το γεγονός ότι περίπου το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού των παιδιών ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Σιγά σιγά βέβαια αυτό αλλάζει. Για παράδειγμα, ένα από αυτά τα μεγάλα προγράμματα, που ονομάζεται “Skills for Life”, λειτουργεί σε εθνική βάση στη Χιλή για περισσότερο από μια δεκαετία.
Με τη συνεχή συλλογή δεδομένων και τα νέα πλαίσια αξιολόγησης, τα σχολικά προγράμματα ψυχικής υγείας έχουν τη δυνατότητα να «βελτιώσουν τα αποτελέσματα υγείας της επόμενης γενιάς σε ολόκληρο τον πληθυσμό» καταλήγουν ο Dr. Murphy και οι συνάδελφοί του.
Πηγή: Mental Health Programs in Schools – Growing Body of Evidence Supports Effectiveness (August 10, 2017)
http://wolterskluwer.com/company/newsroom/news/2017/08/mental-health-programs-in-schools-%E2%80%93-growing-body-of-evidence-supports-effectiveness.html
Αρθρο: J. Michael Murphy, Madelaine R. Abel, Sharon Hoover, Michael Jellinek, Mina Fazel. Scope, Scale, and Dose of the World’s Largest School-Based Mental Health Programs. Harvard Review of Psychiatry, 2017; 1 DOI: 10.1097/HRP.0000000000000149
