Κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων μετά τον τοκετό, πολλές γυναίκες εμφανίζουν αυτό που ονομάζουμε «λοχειακή δυσφορία». Αυτό προκαλείται πιθανά από τις απότομες ορμονικές και χημικές αλλαγές οι οποίες συμβαίνουν στο σώμα της γυναίκας αμέσως μετά τον τοκετό.
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Το να αισθάνεται η γυναίκα υπερβολικά συναισθηματική και παράλογη
• Να ξεσπάει σε κλάματα χωρίς να υπάρχει κάποια προφανής αιτία
• Να αισθάνεται ευερέθιστη ή να έχει αυξημένη ευαισθησία
• Να έχει αισθήματα κατάθλιψης ή άγχους
Όλα τα παραπάνω συμπτώματα είναι φυσιολογικά και συνήθως διαρκούν μόνο μερικές ημέρες.
Επιλόχεια κατάθλιψη
Η κατάθλιψη μετά από τη γέννηση ενός παιδιού μπορεί να προκαλέσει τεράστια αναστάτωση τόσο στη μητέρα, όσο και στην οικογένεια. Υπολογίζεται ότι 1/10 γυναίκες εμφανίζουν επιλόχεια κατάθλιψη (και έως 4/10 έφηβες μητέρες).
Σε πολλές περιπτώσεις οι γυναίκες υποφέρουν σιωπηλά. Κανείς δε γνωρίζει αυτό που αισθάνονται. Ούτε η οικογένεια και οι συγγενείς, ούτε οι επαγγελματίες υγείας. Η επιλόχεια κατάθλιψη συνήθως εμφανίζεται 2-8 εβδομάδες μετά τον τοκετό, παρ’ όλο που μπορεί να εκδηλωθεί ακόμη και ένα χρόνο μετά τη γέννηση του παιδιού.
Συμπτώματα όπως κόπωση, ευερεθιστότητα και μειωμένη όρεξη για φαγητό είναι φυσιολογικά, αν εμφανίζονται αμέσως μετά τη γέννηση του παιδιού. Αυτά όμως, είναι συνήθως ήπια και δεν θα σας εμποδίσουν από το να έχετε μια φυσιολογική ζωή.
Αν ωστόσο έχετε επιλόχεια κατάθλιψη, πιθανά να βιώσετε αυξημένα αισθήματα κατάθλιψης και απελπισίας. Το να φροντίζετε ταυτόχρονα το μωρό και τον εαυτό σας, μπορεί να είναι δυσβάσταχτο. Άλλα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης, είναι:
• Άγχος
• Κρίσεις πανικού
• Αϋπνία
• Υπερβολική κόπωση
• Πόνος και άλγος
• Αίσθημα γενικής αδιαθεσίας
• Προβλήματα στη μνήμη και αδυναμία συγκέντρωσης
• Να αισθάνεται η μητέρα ότι δε μπορεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση.
• Να αισθάνεται η μητέρα δυσκολία να σταματήσει να κλαίει.
• Απώλεια της όρεξης για φαγητό
• Αίσθημα απελπισίας
• Να αισθάνεται η μητέρα ότι δε μπορεί να αντλήσει ευχαρίστηση από καμία δραστηριότητα
• Απώλεια ενδιαφέροντος για το μωρό
• Υπερβολικό άγχος για το μωρό.
Αιτίες της επιλόχειας κατάθλιψης
Τα αίτια της επιλόχειας κατάθλιψης δεν έχουν αποσαφηνιστεί εντελώς. Οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότι η επιλόχεια κατάθλιψη είναι το αποτέλεσμα ενός συνδυασμού πραγμάτων.
Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
• Δύσκολο τοκετό
• Έλλειψη υποστήριξης στο σπίτι
• Ανησυχίες για τη σχέση με το σύντροφο/σύζυγο
• Οικονομικά προβλήματα
• Το να μην υπάρχουν κοντά συγγενείς ή φίλοι
• Σωματικά προβλήματα υγείας τα οποία εμφανίστηκαν μετά τον τοκετό, όπως ακράτεια ούρων (απώλεια ελέγχου της κύστης) ή επίμονος πόνος εξαιτίας αιδοιοτομής ή τοκετού με εμβρυουλκό.
Ακόμη και αν δεν έχετε κάποιο από τα παραπάνω προβλήματα και είχατε μια φυσιολογική εγκυμοσύνη και έναν εύκολο τοκετό, και μόνο η απόκτηση ενός παιδιού μπορεί να είναι ένα στρεσσογόνο γεγονός που αλλάζει τη ζωή και μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη.
Οι άνθρωποι συχνά υποθέτουν ότι θα προσαρμοστούν στο γονεϊκό ρόλο μέσα σε μια νύχτα. Ωστόσο χρειάζονται αρκετοί μήνες προτού τα άτομα αρχίζουν να διαχειρίζονται με επιτυχία την πίεση που συνοδεύει το να είναι κανείς νέος γονιός. Αυτό ισχύει ακόμη και για τους ανθρώπους που έχουν ήδη παιδιά.
Επιπλέον, κάποια βρέφη είναι ακόμα πιο δύσκολα και απαιτητικά από άλλα και χρειάζονται περισσότερη φροντίδα προκειμένου να αισθανθούν καλά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο στρες και εξάντληση.
Ποιος είναι σε κίνδυνο
Οι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο να εμφανίσετε επιλόχεια κατάθλιψη, περιλαμβάνουν:
• Οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης ή επιλόχειας κατάθλιψης (τα γονίδια φαίνεται να διαδραματίζουν ένα ρόλο σε αυτές τις καταστάσεις, ωστόσο ο ακριβής τρόπος που τις επηρεάζουν δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη)
• Το να υπάρχει προηγούμενο ιστορικό κατάθλιψης ή επιλόχειας κατάθλιψης ή άλλων διαταραχών της διάθεσης, όπως η διπολική διαταραχή.
Ο ρόλος των ορμονών
Παλιότερα θεωρούνταν ότι οι τεράστιες αλλαγές σε ορμονικό επίπεδο τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την εγκυμοσύνη, ευθύνονταν αποκλειστικά για την εμφάνιση της επιλόχειας κατάθλιψης. Ωστόσο, αυτό δεν θεωρείται πλέον ότι αποτελεί την μοναδική αιτία για την εκδήλωσή της, παρ’ όλο που οι ορμονικές αλλαγές εξακολουθούν να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο. Μια θεωρία είναι ότι κάποιες γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στις επιδράσεις που προκαλεί η πτώση των ορμονικών επιπέδων μετά τον τοκετό. Όλες οι μητέρες βιώνουν αυτές τις ορμονικές αλλαγές, αλλά μόνο κάποιες από αυτές θα επηρεαστούν σε συναισθηματικό επίπεδο. Είναι πιθανό ότι αυτό, όπως επίσης και στο στρες που συνοδεύει τη φροντίδα ενός παιδιού ή τα οικονομικά προβλήματα να προκαλούν την κατάθλιψη.
Παίρνοντας βοήθεια για την επιλόχεια κατάθλιψη
Αν πιστεύετε ότι έχετε επιλόχεια κατάθλιψη, μην υποφέρετε μόνης σας. Δεν αποτελεί ένδειξη ότι είστε κακή μητέρα ή ότι δεν είστε σε θέση να διαχειριστείτε τις δυσκολίες. Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι μια αρρώστια και χρειάζεται να πάρετε βοήθεια, όπως θα κάνατε αν είχατε γρίπη ή σπασμένο πόδι.
Μιλήστε σε κάποιον που εμπιστεύεστε όπως τον σύζυγο/σύντροφό σας, ή έναν φίλο. Εναλλακτικά ζητήστε από την επισκέπτρια υγείας να σας τηλεφωνήσει και να σας επισκεφθεί στο σπίτι. Πολλοί επισκέπτες υγείας είναι εκπαιδευμένοι να αντιμετωπίζουν την επιλόχεια κατάθλιψη και διαθέτουν τεχνικές που μπορεί να σας βοηθήσουν. Αν δεν μπορούν να σας βοηθήσουν, θα γνωρίζουν σίγουρα κάποιον στην περιοχή σας που μπορεί. Είναι επίσης σημαντικό να σας εξετάσει ο ιατρός που σας παρακολουθεί (παθολόγος, γενικός ιατρός, γυναικολόγος). Αν αισθάνεστε ότι δε μπορείτε να κλείσετε ραντεβού, ζητήστε από κάποιον να το κλείσει εκείνος για σας.
Θεραπεία για την επιλόχεια κατάθλιψη
Οι ήπιες περιπτώσεις επιλόχειας κατάθλιψης μπορούν να αντιμετωπιστούν θεραπευτικά, μέσω της συμβουλευτικής. Η συμβουλευτική παρέχεται από ειδικούς θεραπευτές ή/και επισκέπτες υγείας. Οι περισσότερο σοβαρές περιπτώσεις συχνά χρειάζονται τη λήψη αντικαταθλιπτικής αγωγής, οπότε σε αυτή την περίπτωση η επίσκεψη σε κάποιον ειδικό είναι απαραίτητη.
Είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον ιατρό που σας παρακολουθεί σε περίπτωση που θηλάζετε. Αν χρειαστεί να πάρετε αντικαταθλιπτικά, θα σας συνταγογραφήσουν έναν κατάλληλο τύπο αντικαταθλιπτικού που δεν επηρεάζει τον θηλασμό.
Αποφυγή του αλκοόλ
Μπορεί να θεωρείτε ότι το αλκοόλ θα σας βοηθήσει να ηρεμήσετε και να χαλαρώσετε. Στην πραγματικότητα, ενισχύει την κατάθλιψη, επηρεάζοντας τη διάθεση, την κρίση, τον αυτοέλεγχο και τον συντονισμό σας. Η επίδραση αυτή αυξάνεται στην περίπτωση που αισθάνεστε κουρασμένη και εξαντλημένη. Προσέξτε το πότε και πόσο αλκοόλ καταναλώνετε και μην πίνετε αν λαμβάνετε αντικαταθλιπτικά ή ηρεμιστικά.
Πηγή
Feeling depressed after childbirth- Department of Health owns the NHS Choices (‘NHS Choices’ – www.nhs.uk)
http://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/pages/feeling-depressed-after-birth.aspx#close
