Μια διαχρονική μελέτη βρήκε ότι η χρήση σκληρής λεκτικής πειθαρχίας στην πρώιμη εφηβεία μπορεί να είναι επιβλαβής αργότερα για τους εφήβους. Αντί να ελαχιστοποιεί τα προβλήματα συμπεριφοράς των εφήβων, η σκληρή λεκτική πειθαρχία μπορεί στην πραγματικότητα να τα επιδεινώσει. Η μελέτη από ερευνητές του πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ και του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, δημοσιεύεται στο περιοδικό Child Development.
Ως σκληρή λεκτική πειθαρχία χαρακτηρίζεται η χρήση ψυχολογικής πίεσης από τους γονείς με σκοπό να βιώσει το παιδί συναισθηματικό πόνο ή δυσφορία, σε μια προσπάθεια να διορθώσουν ή να ελέγξουν την συμπεριφορά του. Μπορεί να ποικίλλει σε σοβαρότητα, από το να φωνάζουν στα παιδιά μέχρι και να χρησιμοποιούν χαρακτηρισμούς για να τα ταπεινώσουν. Πολλοί γονείς στρέφονται από τη σωματική στη λεκτική πειθαρχία καθώς τα παιδιά τους μπαίνουν στην εφηβεία, με αποτέλεσμα η σκληρή λεκτική πειθαρχία να μην είναι ασυνήθιστη. Μια εθνική αντιπροσωπευτική μελέτη διαπίστωσε ότι το 90% των αμερικανών γονέων ανέφεραν μία ή περισσότερες περιπτώσεις χρήσης σκληρής λεκτικής πειθαρχίας σε παιδιά όλων των ηλικιών. Το ποσοστό των πιο σοβαρών μορφών σκληρής λεκτικής πειθαρχίας (βρισιές και κατάρες) που απευθυνόταν σε εφήβους ήταν 50%.
Λίγες έρευνες έχουν εστιάσει στη σκληρή λεκτική πειθαρχία κατά την εφηβεία. Η συγκεκριμένη έρευνα βρήκε ότι όταν οι γονείς κάνουν χρήση της στην πρώιμη εφηβεία, αυτή έχει αρνητικές συνέπειες στους εφήβους στο μέλλον. Τα παιδιά των γονιών που χρησιμοποιούσαν σκληρή λεκτική πειθαρχία όταν εκείνα ήταν 13 ετών, παρουσίαζαν περισσότερα καταθλιπτικά συμπτώματα στις ηλικίες 13 – 14 ετών σε σχέση με τα συνομήλικα παιδιά που δεν είχαν τιμωρηθεί με παρόμοιο τρόπο. Επίσης ήταν περισσότερο πιθανό να έχουν προβλήματα συμπεριφοράς, όπως απρεπή διαγωγή στο σχολείο, ψέματα στους γονείς, κλοπές ή τσακωμούς. Επιπλέον, η μελέτη διαπίστωσε ότι η σκληρή λεκτική πειθαρχία όχι μόνο δεν είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση προβλημάτων συμπεριφοράς των νέων, αλλά στην πραγματικότητα αυξάνει την εμφάνιση δυσλειτουργικών συμπεριφορών. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η εχθρική στάση των γονιών αυξάνει τον κίνδυνο παραβατικότητας, μειώνοντας την αναστολή και ενισχύοντας το θυμό, την ευερεθιστότητα και την επιθετικότητα των εφήβων.
Εκτός των παραπάνω, τα παιδιά που είχαν προβλήματα συμπεριφοράς στην ηλικία των 13 ετών, γινόντουσαν αποδέκτες περισσότερης σκληρής λεκτικής πειθαρχίας από τους γονείς τους στις ηλικίες 13 – 14 ετών. Στην έρευνα συμμετείχαν 967 οικογένειες με τα παιδιά τους. Οι μισοί περίπου ήταν Καυκάσιοι (λευκοί), ένα 40% Αφροαμερικανοί και οι υπόλοιποι από άλλες εθνικές φυλές. Οι περισσότερες οικογένειες άνηκαν στη μεσαία τάξη. Οι μαθητές και οι γονείς συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια σε μια περίοδο 2 ετών σχετικά με θέματα που αφορούσαν τη ψυχική τους υγεία, πρακτικές ανατροφής των παιδιών, την ποιότητα της σχέσης γονέα – παιδιού και γενικά δημογραφικά στοιχεία.
Τα προβλήματα συμπεριφοράς – διαγωγής των εφήβων αξιολογήθηκαν στις ηλικίες 13 – 14 με ερωτήσεις όπως «Τον τελευταίο χρόνο, πόσο συχνά: α) ήσουν ανυπάκουος στο σχολείο, β) έλεγες ψέματα στους γονείς σου, γ) είχες διαπράξει κλοπή σε κάποιο κατάστημα, δ) είχες εμπλακεί σε καβγάδες μεταξύ συμμοριών και ε) είχες καταστρέψει δημόσια ή ιδιωτική περιουσία απλά για διασκέδαση;» Η κλίμακα των απαντήσεων κυμαινόταν από 1 (ποτέ) μέχρι 5 (10 ή παραπάνω φορές). Αντίστοιχα, οι συμπεριφορές των γονιών που υποδείκνυαν σκληρή λεκτική πειθαρχία μετρήθηκαν με ερωτήσεις όπως: « Τον τελευταίο χρόνο, όταν το παιδί σας δεν ήταν υπάκουο ή έκανε κάτι λάθος, πόσο συχνά: α) φωνάζατε, τσιρίζατε ή ουρλιάζατε στο παιδί, β) απειλήσατε ή καταραστήκατε το παιδί και γ) αποκαλέσατε το παιδί χαζό ή τεμπέλικο ή με κάποιον άλλο παρόμοιο χαρακτηρισμό;» Οι απαντήσεις βαθμολογήθηκαν σε μια 5-βάθμια κλίμακα, από 1 (ποτέ) μέχρι 5 (πάντα).
«Αυτή είναι μία από τις πρώτες έρευνες που επισημαίνει ότι η σκληρή λεκτική πειθαρχία εκ μέρους των γονέων είναι επιβλαβής για την ανάπτυξη των εφήβων» αναφέρει ο Ming-Te Wang, αναπληρωτής καθηγητής εκπαιδευτικής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ και επικεφαλής της έρευνας. «Η αντίληψη ότι η αυστηρή πειθαρχία δεν έχει συνέπειες, από τη στιγμή που υπάρχει ένας ισχυρός δεσμός γονέα – παιδιού, με το σκεπτικό ότι ο έφηβος θα καταλάβει ότι “το κάνουν επειδή με αγαπούν”, είναι εσφαλμένη διότι η αγάπη των γονέων δεν μειώνει τις συνέπειες της σκληρής λεκτικής πειθαρχίας».
«Πράγματι, η σκληρή λεκτική πειθαρχία εμφανίζεται να είναι επιζήμια σε κάθε περίπτωση» συμπεραίνει ο Wang. Ο Wang υποστηρίζει ότι οι γονείς που θέλουν να τροποποιήσουν τη συμπεριφορά των παιδιών τους κατά την εφηβεία, θα το επιτύχουν καλύτερα συζητώντας μαζί τους τις ανησυχίες που έχουν για τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους. Τα ευρήματα της μελέτης μπορούν να ενταχθούν στα προγράμματα που απευθύνονται στους γονείς, έτσι ώστε να μπορούν οι γονείς να μάθουν εναλλακτικές μεθόδους εκτός από το να φωνάζουν και να προσβάλλουν τους εφήβους.
Πηγή: Ming-Te Wang, Sarah Kenny. Longitudinal Links Between Fathers’ and Mothers’ Harsh Verbal Discipline and Adolescents’ Conduct Problems and Depressive Symptoms. Child Development, 2013; DOI: 10.1111/cdev.12143 Society for Research in Child Development (2013, September 4). Using harsh verbal discipline with teens found to be harmful.
