Η 15η Ιουνίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακοποίησης των Ηλικιωμένων, προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί το παγκόσμιο κοινό, όσον αφορά στην κακομεταχείριση που υφίστανται οι ηλικιωμένοι ακόμη και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, από ανθρώπους της οικογένειάς τους ή ανθρώπους υπεύθυνους για τη φροντίδα τους γενικότερα.
Η κακομεταχείριση ηλικιωμένων ατόμων αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο σαν μείζον κοινωνικό πρόβλημα. Αυτό το πρόβλημα είναι πιθανόν να αυξηθεί περαιτέρω στην Ευρώπη, δεδομένης της ταχείας γήρανσης του πληθυσμού των κρατών μελών.
Η έκθεση του Π.Ο.Υ. (Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας/ Europe) τον Ιούλιο του 2011 έδειξε ότι κάθε χρόνο, 2,7 % (4 εκατομμύρια) του συνόλου των ατόμων άνω των 60 ετών βιώνουν σωματική κακοποίηση, το 19,4% (29 εκατομμύρια) βιώνουν ψυχολογική κακοποίηση, το 3,8% (6 εκατομμύρια) βιώνουν οικονομική εκμετάλλευση και τέλος το 0,7% (1 εκατομμύριο) βιώνουν σεξουαλική κακοποίηση (WHO, 2011 ). Η κακομεταχείριση ατόμων τρίτης και τέταρτης ηλικίας οδηγεί σε κατ’ εκτίμηση 2500 (30%) ετησίως ανθρωποκτονίες, οι περισσότερες από τις οποίες διαπράττονται, από μέλη της οικογένειας του θύματος.
Οι πληροφορίες για τα περιστατικά κακομεταχείρισης ηλικιωμένων που οδηγούν ή όχι σε θάνατο είναι περιορισμένες, αφού εκλείπουν από βάσεις δεδομένων κρατικών φορέων των χωρών της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας. Το μέγεθος του προβλήματος έχει έρθει στο φως, τις τελευταίες δεκαετίες, μόνο από ερευνητικές μελέτες στον γενικό πληθυσμό της Ευρώπης (WHO 2008). Όσον αφορά την Ελλάδα, υπάρχει μεγάλη έλλειψη δεδομένων για το μέγεθος του προβλήματος. Δυστυχώς στη χώρα μας τα δεδομένα που αφορούν περιστατικά κακομεταχείρισης ατόμων τρίτης και τέταρτης ηλικίας είναι εξαιρετικά περιορισμένα, καθώς δεν υφίσταται καμία εθνική πολιτική συστηματικής (ή μη) καταγραφής των περιστατικών.
Σύμφωνα με την έρευνα ABUEL (Abuse and Health Among Elderly People) για τη διετία 2008 – 2010, στην Ελλάδα, οι ηλικιωμένοι – θύματα κακοποίησης ήταν 126.111 άτομα. Τα περιστατικά αναλύονται ως εξής:
13.2% ψυχολογική κακοποίηση
3.5% σωματική κακ.(4.7% 80-84 ετών)
3.9% οικονομική εκμετάλλευση (7.9% 80-84)
1.5% σεξουαλική κακοποίηση (2.3% γυναίκες)
3.1% εγκατάλειψη (8.9% 80-84 ετών)
1.1% τραυματισμοί
Αξίζει να σημειωθεί, ότι στον πρώτο χρόνο λειτουργίας της η Εθνική Γραμμή SOS 10-65 δέχθηκε 88 κλήσεις για καταγγελίες κακοποίησης ηλικιωμένων.
Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη. Η ηλικία και η ανάγκη υποστήριξης δεν μπορούν ποτέ να είναι η αφορμή για επιβολή περιορισμών, αφαίρεσης ανθρώπινων δικαιωμάτων και αρχών ελευθερίας του ατόμου που ορίζονται από ένα δημοκρατικό σύνταγμα.
Η κακομεταχείριση εκδηλώνεται ως σωματική βία, ψυχολογική ή συναισθηματική κακοποίηση, οικονομική εκμετάλλευση, παραμέληση ή παράλειψη φροντίδας, σεξουαλική κακοποίηση, ενώ περιστατικά κακομεταχείρισης που έχουν σημειωθεί παγκοσμίως είναι τραυματισμοί, αφυδάτωση, πλημμελής εφαρμογή θεραπευτικής αγωγής και άλλα.
Προσθέτεται επίσης η Συστηματική Κακοποίηση, δηλαδή κακοποίηση που προέρχεται από το Σύστημα και αφορά την κακομεταχείριση των ηλικιωμένων από το ίδιο το κράτος μέσω της μείωσης συντάξεων, της μη διευκόλυνσης της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας κτλ. Η πιο φανερή μορφή κακοποίησης είναι η άσκηση σωματικής βίας, όπως είναι το χτύπημα, χαστούκισμα ή οι κλωτσιές.
Ως ψυχολογική κακομεταχείρηση θεωρείται η βίαιη συμπεριφορά που συμπεριλαμβάνει απειλές, ταπείνωση ή λεκτική κακοποίηση, όπως για παράδειγμα να αποκαλέσει κάποιος τον ηλικιωμένο με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς ή να τον αντιμετωπίζει γενικότερα σε μόνιμη βάση, σαν ένα μικρό παιδί, αφαιρώντας του έτσι την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα που έχει σαν ηλικιωμένος.
Η καταχρηστική και ασεβής χρήση των χρημάτων ή της περιουσίας του ηλικιωμένου από άτομο εμπιστοσύνης του με τρόπους που αναγκάζουν τον ηλικιωμένο να φοβάται να μιλήσει και να δείξει την δυσαρέσκειά του θεωρείται οικονομική κακοποίηση. Για παράδειγμα, κάποιος που πιθανά προσφέρεται να πληρώνει τους λογαριασμούς του ηλικιωμένου, αλλά στην πραγματικότητα κρατάει τα χρήματα για δικό του όφελος ή δίνει ψευδή αναφορά στον ηλικιωμένο σχετικά με το πού πραγματικά ξόδεψε τα χρήματα του. Μορφή κακοποίησης μπορεί να θεωρηθεί ακόμα και η χρήση ειδών διατροφής που ανήκουν στον ηλικιωμένο από κάποιον άλλον χωρίς να τον ενημερώσει ή να ζητήσει την άδεια του ή με σκοπό να μην αντικαταστήσει ό,τι πάρει.
Yπάρχουν, όμως, και άλλα – λιγότερο φανερά – είδη κακοποίησης. Όταν στον ηλικιωμένο δεν δίνεται φαγητό, ρουχισμός ή άλλη προσωπική φροντίδα που είναι απαραίτητη, έχουμε παραμέληση. Αυτές είναι καθημερινές ανάγκες για την ομαλή επιβίωση του ηλικιωμένου. Παραμέληση θεωρείται και η έλλειψη φροντίδας για την αλλαγή βρώμικων ή βρεγμένων ρούχων ή η μη διάθεση σωστής φαρμακευτικής αγωγής.
Η κακοποίηση μπορεί να είναι και μη σκόπιμη. Μπορεί να είναι το αποτέλεσμα έλλειψης γνώσης, κατανόησης ή εκπαίδευσης. Υπάρχει, ακόμα, και η πιθανότητα το άτομο που την προκαλεί άθελά του να μην αντιλαμβάνεται ότι κακοποιεί τον ηλικιωμένο και του προκαλεί αγωνία και μελαγχολία.
Οποιαδήποτε και αν είναι η μορφή κακοποίησης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν θα πρέπει να αφήνουμε τα περιθώρια να συμβαίνει και θα πρέπει να την σταματάμε με κάθε τρόπο.
1065 Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή SOS για ηλικιωμένους
Διαβάστε περισσότερα:
http://hlikiomenoiblogspot.blogspot.gr/2012/06/stop-stop-elder-abuse.html
http://www.facebook.com/group.php?gid=38809959733&ref=mf
