Τα βρέφη δεν αντιλαμβάνονται απλά το στρες της μητέρας τους αλλά και το υιοθετούν σωματικά

Τα βρέφη δεν αντιλαμβάνονται απλά το στρες της μητέρας τους αλλά και το υιοθετούν σωματικά

Έρευνα δείχνει ότι τα βρέφη δεν αντιλαμβάνονται απλώς το στρες της μητέρας τους, αλλά υιοθετούν και τις αντίστοιχες οργανικές αντιδράσεις. «Η έρευνά μας έδειξε ότι τα βρέφη προσλαμβάνουν και ενσωματώνουν τις σωματικές αντιδράσεις της μητέρας τους, οι οποίες προκαλούνται ως απάντηση σε στρεσσογόνες εμπειρίες που βιώνει», αναφέρει η ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Sara Waters. Τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό Psychological Science, το οποίο είναι το επίσημο περιοδικό της Εταιρείας για την Επιστήμη της Ψυχολογίας (Association for Psychological Science).

“Εδώ και πολλά χρόνια, το ενδιαφέρον των κοινωνικών επιστημόνων έχει επικεντρωθεί στο πως μεταβιβάζονται τα συναισθήματα από το ένα άτομο στο άλλο», αναφέρει ο Sarlo Ekman, Αναπληρωτής Καθηγητής στο γνωστικό αντικείμενο του Συναισθήματος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Φρανσίσκο. Πράγματι, η έρευνα στον τομέα των Κοινωνικών Επιστημών έχει δείξει ότι τα συναισθήματα μπορεί να είναι «μεταδοτικά» και ότι υπάρχει για παράδειγμα, συναισθηματικός συγχρονισμός μεταξύ των ατόμων που διατηρούν μια σχέση αγάπης. Οι Waters, Mendes και West στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, προσπάθησαν να επεκτείνουν την έρευνά τους, διερευνώντας το συναισθηματικό συγχρονισμό στα πλαίσια μιας διαφορετικής στενής σχέσης: εκείνης της μητέρας-παιδιού. Όπως εξηγεί η Waters «Τα νεότερα δεδομένα σχετικά με τη διαχείριση του στρες και των αρνητικών συναισθημάτων που εκδηλώνονται στα πλαίσια της καθημερινής ζωής, παρουσιάζονται επίσης και στη σχέση μητέρας-παιδιού».

Οι ερευνητές επέλεξαν 69 μητέρες και τα ηλικίας, 12-14 μηνών βρέφη τους, για να συμμετάσχουν στην έρευνα. Τοποθέτησαν καρδιαγγειακούς αισθητήρες τόσο στη μητέρα όσο και στο παιδί της, και συγκέντρωσαν τις αρχικές καταγραφές/μετρήσεις αναφοράς. Στη συνέχεια, οι μητέρες χωρίστηκαν από τα βρέφη και οι ερευνητές ζητούσαν από τη μητέρα να συμμετάσχει σε μια 5λεπτης διάρκειας συζήτηση, η οποία βασιζόταν σε ερωταποκρίσεις. Στη συνέχεια, ζητήθηκε από τη μητέρα να κάνει μια 5λεπτη ομιλία σε δύο από τους αξιολογητές. Κάποιες μητέρες λάμβαναν θετικά σήματα από τους αξιολογητές, όπως νεύματα, χαμόγελο και κλίση του σώματος του αξιολογητή προς τα εμπρός. Σε άλλες μητέρες δόθηκε αρνητική ανατροφοδότηση, όπως συνοφρύωση, κούνημα του κεφαλιού με τρόπο που να δείχνει αντίρρηση και σταύρωμα των χεριών στο στήθος. Στην τρίτη ομάδα μητέρων δε δόθηκε καμία ανατροφοδότηση. Αργότερα οι μητέρες τοποθετήθηκαν ξανά, μαζί με τα παιδιά τους. Όπως αναμενόταν, οι μητέρες που έλαβαν την αρνητική ανατροφοδότηση ανέφεραν μεγαλύτερη μείωση του θετικού τους συναισθήματος και αντίστοιχα, μεγαλύτερη αύξηση του αρνητικού συναισθήματος, σε σχέση με τις μητέρες στις άλλες δύο συνθήκες. Επίσης, εμφάνισαν σημάδια αύξησης του καρδιακού στρες. Τα βρέφη αντίστοιχα, προσέλαβαν πολύ γρήγορα την αντίδραση του στρες: τα βρέφη των μητέρων που οι μητέρες τους έλαβαν την αρνητική ανατροφοδότηση, παρουσίασαν σημαντική αύξηση του καρδιακού ρυθμού κατά την επανένωση με τη μητέρα, σε σχέση με την αρχική μέτρηση.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι η απάντηση στο στρες του βρέφους ακολουθεί την απάντηση της μητέρας στο στρες. Έτσι, όσο μεγαλύτερη είναι η αντίδραση της μητέρας στο στρες, τόσο εντονότερη είναι και η αντίδραση του παιδιού της. Μάλιστα, αυτή η συσχέτιση γίνεται ολοένα και ισχυρότερη με την πάροδο του χρόνου.

«Προτού τα παιδιά κατακτήσουν τις δεξιότητες του προφορικού λόγου ώστε να είναι σε θέση να εκφράσουν πλήρως αυτό που αισθάνονται, συνήθως παραβλέπουμε πόσο εξαιρετικά συντονισμένα είναι στο συναισθηματικό τόνο του ατόμου που τα φροντίζει», σημειώνει η Waters. Και συμπληρώνει «Το βρέφος μπορεί να μην είναι σε θέση να σας πει ότι φαίνεστε στρεσσαρισμένη, ή να σας ρωτήσει τι πάει στραβά, αλλά η ερευνητική μας εργασία μέχρι τώρα έχει δείξει ότι, μόλις πάρετε το παιδί σας αγκαλιά, εκείνο ενσωματώνει τις σωματικές αντιδράσεις που συνοδεύουν τη συναισθηματική σας κατάσταση και αμέσως αρχίζει να αισθάνεται στο σώμα του, τα δικά σας αρνητικά συναισθήματα».
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι υπάρχει μια ποικιλία διαφορετικών διαύλων διαμέσου των οποίων επικοινωνούνται τα συναισθήματα, όπως η μυρωδιά, η ένταση της φωνής και οι εκφράσεις του προσώπου. Οι Waters, Mendes και οι συνεργάτες τους, εξετάζουν την υπόθεση ότι το άγγιγμα διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στη μετάδοση του συναισθήματος. Έτσι, αυτά τα ευρήματα ρίχνουν φως στο πως η υγεία και η ευεξία μπορούν να επιφέρουν μακροπρόθεσμες συνέπειες, καθώς μεταφέρονται από γενιά σε γενιά.

«Μια συνηθισμένη ερώτηση μεταξύ των ερευνητών στον τομέα της Δημόσιας Υγείας είναι πως το στρες και το κοινωνικό περιβάλλον περνάει «κάτω από το δέρμα» και επηρεάζει την υγεία τόσο σε ατομικό όσο και σε οικογενειακό επίπεδο», αναφέρει η Mendes, συμπληρώνοντας ότι «στα πλαίσια αυτής της περιορισμένης μελέτης, δείξαμε έναν πιθανό μηχανισμό για το πώς μεταφέρεται το στρες από το γονιό στο παιδί.

Πηγή: “Stress Contagion: Physiological Covariation Between Mothers and Infants” APS journal Psychological Science. http://pss.sagepub.com/content/early/2014/01/29/0956797613518352.abstract.
http://www.medicalnewstoday.com/releases/272700