Όταν ένα αγαπημένο πρόσωπο πεθαίνει, τα παιδιά νιώθουν και εκφράζουν το πένθος τους με διαφορετικούς τρόπους. Το πώς θα αντιμετωπίσουν τα παιδιά το θάνατο εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία τους, το πόσο κοντά ένιωθαν με το πρόσωπο που πέθανε και η στήριξη που λαμβάνουν.
Παρακάτω είναι κάποιες ενέργειες που μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί τους, το οποίο έχασε έναν αγαπημένο:
Όταν συζητάτε για το θάνατο να χρησιμοποιείτε απλές και ξεκάθαρες λέξεις.
Για να ανακοινώσετε στο παιδί ότι κάποιος πέθανε, προσεγγίστε το με αγάπη και φροντίδα. Χρησιμοποιείστε λέξεις που είναι απλές και άμεσες. Για παράδειγμα, «Έχω κάποια άσχημα νέα να σου πω. Η γιαγιά πέθανε σήμερα.». Κάντε μία παύση και δώστε στο παιδί σας λίγο χρόνο να αντιληφθεί τα λόγια σας.
Να το ακούσετε και να το παρηγορήσετε
Κάθε παιδί αντιδράει διαφορετικά όταν μαθαίνει ότι ένας αγαπημένος έχει πεθάνει. Κάποια παιδιά κλαίνε. Κάποια κάνουν ερωτήσεις. Κάποια άλλα φαίνεται να μην αντιδράνε. Είναι φυσιολογικό. Μείνετε μαζί με το παιδί, αγκαλιάστε το ή καθησυχάστε το. Απαντήστε στις ερωτήσεις του ή απλά μείνετε μαζί του για λίγα λεπτά.
Εκφράστε τα συναισθήματα με λέξεις
Παροτρύνετε το παιδί σας να πει τι σκέφτεται και τι αισθάνεται τις μέρες, τις εβδομάδες και τους μήνες που ακολουθούν μετά το θάνατο. Μιλήστε για τα δικά σας συναισθήματα: αυτό βοηθάει το παιδί να είναι ενήμερο και να νιώθει άνετο με τα συναισθήματά του. Πείτε εκφράσεις όπως «Ξέρω ότι νιώθεις πολύ θλιμμένος. Είμαι και εγώ θλιμμένος. Αγαπούσαμε και οι δύο τη γιαγιά τόσο πολύ και μας αγαπούσε και εκείνη το ίδιο.».
Πείτε στο παιδί σας τι περιμένετε
Αν ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου συνεπάγεται αλλαγές στην καθημερινότητα του παιδιού, ξεπεράστε τις ανησυχίες ή τους φόβους σας και εξηγήστε τι πρόκειται να συμβεί. Για παράδειγμα, «Η θεία θα έρθει να σε πάρει από το σχολείο, όπως συνήθιζε η γιαγιά.» ή «Θα χρειαστεί να μείνω για κάποιες μέρες με τον παππού. Αυτό σημαίνει ότι εσύ και ο μπαμπάς θα είστε σπίτι και θα φροντίζετε ο ένας τον άλλον. Αλλά θα μιλάμε κάθε μέρα και θα επιστρέψω την Κυριακή.».
Μιλήστε για τις κηδείες και τις ιεροτελεστίες
Επιτρέψτε στο παιδί σας να συμμετέχει στις ιεροτελεστίες, όπως κηδείες. Πείτε στο παιδί τι συμβαίνει σε αυτές. ‘Όπως, «Πολλοί άνθρωποι που αγαπούσαν τη γιαγιά θα είναι εκεί. Θα προσευχηθούμε και θα μιλήσουμε για τη ζωή της γιαγιάς. Μπορεί κάποιοι άνθρωποι να κλαίνε και να αγκαλιάζονται. Άλλοι να λένε ότι λυπούνται για την απώλειά μας. Εμείς μπορούμε να τους ευχαριστήσουμε που παραβρέθηκαν. Μπορείς να είσαι δίπλα μου και να κρατάς το χέρι μου αν θέλεις.».
Ίσως να χρειαστεί να του εξηγήσετε για την ταφή ή την αποτέφρωση. Για παράδειγμα, «Μετά την κηδεία, υπάρχει ένας τάφος στο νεκροταφείο. Το σώμα του ανθρώπου μπαίνει μέσα στην κάσα και θα τοποθετηθεί στο χώμα. Αυτό μας κάνει να λυπούμαστε και να αποχαιρετάμε τον άνθρωπό μας και μπορεί κάποιοι να κλαίνε.». Μοιραστείτε με την οικογένειά σας τις σκέψεις σας για τη μεταθάνατον ζωή.
Εξηγήστε ότι μετά τη διαδικασία αυτή υπάρχουν τρόποι που κάνουν οι άνθρωποι για να νιώσουν καλύτερα. «Μπορούμε να φάμε όλοι μαζί. Οι άνθρωποι θα μιλήσουν, θα γελάσουν και θα αγκαλιαστούν.».
Εστιάστε στις ευχάριστες αναμνήσεις με τη γιαγιά και στην αίσθηση του να είστε μαζί με τους συγγενείς σας βοηθάει να νιώσετε καλύτερα.
Δώστε στο παιδί σας ένα ρόλο
Έχοντας ένα μικρό, ενεργητικό ρόλο μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να διαχειριστεί μία άγνωστη και συναισθηματική κατάσταση, όπως είναι η κηδεία και η ταφή. Μπορείτε να προσκαλέσετε το παιδί σας να πει ένα ποίημα, να επιλέξει να παίξει ένα τραγούδι ή να συγκεντρώσει ορισμένες φωτογραφίες να παρουσιάσει. Αφήστε το παιδί σας να επιλέξει εάν θέλει να πάρει μέρος σε αυτό και πώς.
Βοηθήστε το παιδί να θυμάται το πρόσωπο
Σε κάποιες μέρες ή βδομάδες, προτείνετε στο παιδί να ζωγραφίσει ή να γράψει ιστορίες για το αγαπημένο σας πρόσωπο. Μην αποφεύγετε να αναφέρετε το πρόσωπο που πέθανε. Ανακαλώντας και μοιράζοντας ευχάριστες αναμνήσεις βοηθάει στην αντιμετώπιση του θρήνου και ενεργοποιεί ευχάριστα συναισθήματα.
Ανταποκριθείτε στα συναισθήματα με άνεση και σιγουριά
Παρατηρήστε εάν το παιδί σας φαίνεται στενοχωρημένο, ανήσυχο ή αναστατωμένο με διάφορους τρόπους. Ρωτήστε το για τα συναισθήματά του και ακούστε το. Ενημερώστε το ότι παίρνει χρόνο για να νιώσει καλύτερα αφού πεθαίνει ένα αγαπημένο πρόσωπο. Κάποια παιδιά μπορεί προσωρινά να έχουν πρόβλημα συγκέντρωσης, δυσκολίες ύπνου ή να έχουν φόβους ή ανησυχίες. Η συμβουλευτική με ειδικούς ψυχικής υγείας μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά που το έχουν ανάγκη.
Βοηθήστε το παιδί να νιώσει καλύτερα
Μιλήστε στο παιδί σας όταν το έχει ανάγκη, αλλά μη σταθείτε στα δυσάρεστα συναισθήματα. Μετά από λίγα λεπτά που θα μιλήσετε, απασχοληθείτε με μία δραστηριότητα ή ένα θέμα που το βοηθάει να νιώσει λίγο καλύτερα. Παίξτε, ζωγραφίστε, μαγειρέψτε ή πηγαίνετε κάπου μαζί.
Δώστε στο παιδί σας χρόνο να διαχειριστεί το θρήνο
Το πένθος είναι μία διαδικασία που συμβαίνει για καιρό. Να είστε βέβαιοι ότι συζητώντας με το παιδί σας θα δείτε πώς αισθάνεται. Ξεπερνώντας το θρήνο δε σημαίνει ότι θα ξεχάσει το αγαπημένο πρόσωπο, αλλά ότι θα το ανακαλεί με αγάπη και θα θυμάται όμορφες στιγμές μαζί του, γεγονός που το βοηθάει να προχωρήσει και να ευχαριστηθεί τη ζωή.
http://kidshealth.org/en/parents/death.html
The Nemours Center for Children’s Health Media is a part of The Nemours Foundation, a nonprofit organization devoted to improving the health of children.
The Nemours Foundation/KidsHealth. Reprinted with permission.
Οι πληροφορίες που παρέχονται στην ιστοσελίδα μας προορίζονται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν έχουν σκοπό να υποκαταστήσουν την επαγγελματική ιατρική συμβουλή.
