Η 18 μηνών Λένα έπαιζε στο πάρκο της γειτονιάς της ενώ η μητέρα της καθόταν σε ένα κοντινό παγκάκι συζητώντας με τον φίλο της. Ένας δυνατός θόρυβος ακολούθησε μετά από μια σύγκρουση και τους συναγερμούς των αυτοκινήτων να χτυπάνε. Στιγμιαία, η Λένα έπεσε στην αγκαλιά της μητέρας της, τρέμοντας και οι δύο καθώς έβλεπαν ανθρώπους να τρέχουν και ακούγοντας τις σειρήνες να κατευθύνονται προς τον τόπο του αυτοκινητιστικού ατυχήματος, στο δρόμο δίπλα στο πάρκο.
Η Νίκη, 11 μηνών, είχε μόλις μάθει να λέει “μπαμπά” όταν ο πατέρας της έφυγε για επαγγελματικούς λόγους από την πόλη για 3 μήνες. Η Νίκη ήταν πολύ προσκολλημένη στον πατέρα της, καθώς ήταν πάντα εκείνος που την έβαζε στο κρεβάτι για ύπνο και της έφτιαχνε το αγαπημένο της πρωινό. Η Νίκη συνέχιζε να τον αναζητεί, πεταγόταν κάθε φορά που άκουγε κάποιον στην πόρτα και έκλαιγε όταν ήταν ώρα να πάει για ύπνο.
Πώς το στρες επιδρά στα μικρά παιδιά και στα μωρά:
Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά βιώνουν στρεσογόνα γεγονότα στην καθημερινή τους ζωή, όπως ακριβώς και οι ενήλικες. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τα παιδιά κάτω των 3 ετών δεν επηρεάζονται από το στρες επειδή “δεν θυμούνται” ή δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει. Ωστόσο, γνωρίζουμε σήμερα από έρευνες σχετικά με την ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου και το στρες, ότι ακόμα και στα μικρά μωρά το στρες μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο. Ακόμα και εάν δεν μπορούν εκφράσουν με λέξεις τη δυσφορία τους, βιώνουν το στρες νιώθοντας την καρδιά τους να χτυπά δυνατά, βλέποντας την μητέρα τους να κλαίει ή ακούγοντας τρομακτικούς ήχους από βίαια γεγονότα στον κοινωνικό τους περίγυρο.
Τα καλά νέα είναι ότι, παρόλο που δεν είναι πάντα εφικτό να προστατέψετε το παιδί σας από στρεσογόνα γεγονότα, η σχέση σας με το παιδί σας είναι η “ασπίδα” που τα προστατεύει από τις αρνητικές τους συνέπειες.
Βοηθήστε το παιδί σας να ξεπεράσει το στρες του:
Η ερευνητική ομάδα του Προγράμματος Ψυχικής Υγείας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία στο Νοσοκομείο Παίδων του Los Angeles, παρέχει κάθε χρόνο θεραπεία σε περίπου 400 βρέφη, νήπια και παιδιά προσχολική ηλικίας καθώς και στις οικογένειες τους, πολλά από τα οποία είχαν έρθει αντιμέτωπα με τραυματικά ή στρεσογόνα γεγονότα.
Μερικές στρατηγικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να προστατέψετε το παιδί σας από τις τοξικές επιδράσεις του στρες είναι:
– Προσφέρετε την καθησυχαστική παρουσία σας στο παιδί σας. Μένοντας κοντά στο παιδί σας και αφήνοντας το παιδί να μείνει κοντά σας, βοηθά το παιδί σας να αισθάνεται ασφαλές.
– Μιλήστε με ήρεμο τρόπο σχετικά με το πως θα κρατήσετε το παιδί σας ασφαλές. Δώστε απλές εξηγήσεις για το τι συμβαίνει καθώς κάτι τέτοιο είναι καθησυχαστικό ακόμα και εάν το παιδί σας δεν καταλαβαίνει τα λόγια σας. Η μαμά της Λένας θα μπορούσε να πει: “Ήταν πολύ τρομακτικό όταν τα αυτοκίνητα συγκρούστηκαν, αλλά είμαστε εντάξει τώρα. Οι ιατροί θα φροντίσουν τους ανθρώπους στα αυτοκίνητα.” Η μαμά της Νίκης θα μπορούσε να πει: “Μας λείπει ο μπαμπάς και μας σκέφτεται. Θα επιστρέψει μόλις τελειώσει τη δουλειά του. Ας κοιτάξουμε μια φωτογραφία μαζί.” Μην συζητάτε με άλλους ενήλικες για στρεσογόνα γεγονότα μπροστά στο παιδί σας. Ακόμα και εάν δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν τα λόγια σας, ακούνε την ανησυχία στις φωνές των ενηλίκων. Βοηθήστε το παιδί σας να παίξει σχετικά με το τι συμβαίνει. Η Λένα μπορεί να παίξει γύρω από το γεγονός της σύγκρουσης των αυτοκινήτων. Η μητέρα της μπορεί να κάνει το όχημα διάσωσης που έρχεται να βοηθήσει τους ανθρώπους στα αυτοκίνητα, ή τον ιατρό που τους κάνει να αισθάνονται καλύτερα. Η μητέρα της Νίκης μπορεί να την βοηθήσει να παίξει κάνοντας ένα αεροπλάνο που πετάει μακριά με τον μπαμπά της και στη συνέχεια επιστρέφει σε εκείνη.
– Πέστε στο παιδί σας πότε φεύγετε και πότε θα επιστρέψετε. Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει κάποιο οικείο πρόσωπο να μείνει μαζί του όταν θα χρειαστεί να φύγετε. Μπορεί να είναι δελεαστικό να προσπαθήσετε να ξεφύγετε αποφεύγοντας να αναστατώσετε το παιδί σας, αλλά αυτό κάνει τα παιδιά πιο ανήσυχα για τους χωρισμούς. Αντιθέτως, ακόμα και τα πολύ μικρά παιδιά πρέπει να ακούν: “Η μαμά πρέπει να πάει στη δουλειά τώρα. Μπορείς να παίξει με την νταντά όσο θα λείπω. Θα επιστρέψω για να φάμε μαζί.” Εάν κάποιο παιδί κλαίει κατά το χωρισμό, συζητήστε τα συναισθήματα του και βοηθήστε το κατά την μετάβαση: “Είσαι στεναχωρημένος επειδή η μαμά φεύγει. Θα επιστρέψω σύντομα.” Ένα “τελετουργικό” αντίο μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να μάθει να λέει αντίο. Μπορεί επίσης να έχετε ένα ειδικό τραγούδι ή συγκεκριμένη αγκαλιά που κάνετε κάθε φορά που φεύγετε. Επιπλέον, μπορείτε να δοκιμάσετε να δώσετε στο παιδί σας να κρατάει κάτι δικό σας, όσο διάστημα θα λείπετε.
– Να θυμάστε ότι όταν το παιδί σας αντιδρά με κρίσεις θυμού, χτυπήματα, γκρίνια ή άλλες συμπεριφορές, ενδεχομένως να αντιδρά με αυτόν τον τρόπο απέναντι στο στρες ή προσπαθεί να σας πει κάτι. Βοηθήστε το παιδί σας να εκφράσει με λέξεις τα συναισθήματα του, θέτοντας ταυτόχρονα και όρια. “Είσαι θυμωμένος. Είναι εντάξει να έχεις θυμώσεις, αλλά δεν είναι σωστό να χτυπάς.”
Πηγή:
Childrens Hospital Los Angeles. “Help your infant or toddler cope with stressful events.” July 10, 2014, By Marian E. Williams, PhD
